【台語世界／錄音】Tâi-oân ê Bêng-chheng

是按怎揀這篇：
「中華台北」tsit ê名稱，是uì 1981年ê「奧會模式」來--ê；台灣，上早tī 17世紀，就用來稱呼tsit个島嶼。Tsit篇日本時代ê白話字文獻看了，咱向望蕃薯仔囝tī運動埕提著冠軍ê時，攏thang叫出咱認同ê名字。

Lán pún-tó, tùi kó͘-chá í-lâi, ū chōe-chōe ê bêng-chheng, chiū-sī ū chin-chōe khoán ê miâ. Taⁿ chit-tia̍p ài siá hiah ê miâ, kap in ê iû-lâi, hō͘ tāi-ke chòe chham-khó.

“Tâi-oân”

Chá-chêng, tiàm tī An-pêng tōe-hng ê se̍k-hoan ū hō͘  in hit tōe-hng, kiò-chòe “Thaⁿ-ian”, á-sī “Thai-ian.” Iā āu-lâi Chi-ná-lâng（註一） ū chiong hit ê miâ siá Hàn-jī, chiū-sī e̍k-chòe hiān-sî chit 2 jī Hàn-jī, hō-chòe “Tâi-oân.” Chóng-sī chá-chêng sī kan-ta chí khí An-pêng ê tōe-hng nā-tiāⁿ, m̄-kú āu-lâi ū chiong chit-ê miâ－Tâi-oân chòe choân-tó ê miâ. Lán kin-á-ji̍t só͘-kóng, chit ê Tâi-oân chiū-sī tùi án-ni lâi hō--ê. Iā hiān-sî chit ê Tâi-oân ê miâ sī chòe pún-tó ê tāi-piáu-tek ê miâ. Hàn-jī chiū-sī 台灣, kok-gú（註一） kóng タイワン, Eng-gú kóng TAIWAN, che sī lán ta̍k-lâng só͘ chai-iáⁿ.

“Takasago”－“Ko-sa” hiān-sî ê miâ Ko-hiông (Takao), kúi-nā nî chêng sī miâ kiò Táⁿ-káu (Takao), chit-ê Táⁿ-káu chá-chêng sī chhiⁿ-hoan siā, chhiⁿ-hoan miâ sī Tha-a-kau-siā. iā chá-chêng ê Chi-ná-lâng chiong chit-ê chhiⁿ-hoan miâ siá chòe “Táⁿ-kó͘-san-siā.” Hit sî Ji̍t-pún ê kiâⁿ-chûn lâng, siông-siông tī hia óng-lâi, iā in-ūi chit-ê Táⁿ-kó͘-san ê miâ chin chhin-chhiūⁿ Ta-ka-sa-go͘－Ta-ka-sa-go͘ (Ko͘-sa) sī Lōe-tē（註一） chhut-miâ hó kéng-tì ê só͘-chāi 高砂浦. Koh-chài hit tōe-hng iā chin hó kéng-tì, só͘-í Ji̍t-pún-lâng ū hō hit só͘-chāi chòe Ta-ka-sa-go͘. Khí-thâu sī chí-khí Táⁿ-káu hit hong-bīn, chóng-sī āu-lâi chí-khí choân-tó. Hiān-sî chit-ê miâ, hán-tit ēng, m̄-kú tī bûn-ha̍k siōng, siông-siông ū thang khòaⁿ--kìⁿ.

FORMOSA

300 gōa nî chêng, chiū-sī 16, 17 sè-kí ê sî-tāi Phû-tô-gâ tī Tang-iûⁿ ū chòe seng-lí chin heng-khí. Hit sî Phû-tô-gâ-lâng sái chûn keng-kè Tâi-oân, tùi hái-piⁿ keng-kè ê sî, ū khòaⁿ-kìⁿ pún-tó chin hó kéng-tì, san-súi chin súi, só͘-í hiah ê sái chûn ê lâng ū hoah kóng, “Súi ê Hái-sū” “Ihla Fromosa”. Án-ni sī o-ló pún-tó sī súi ê tó. Kàu 17 sè-kí, Hô-lân-lâng ū lâi chiàm pún-tó. Ū khí siâⁿ tī Tām-súi, An-pêng (hiān-sî siâⁿ iáu ū)（註二） iā chin heng-khí Tang-iûⁿ ê seng-lí. Hit-sî in ū kiò Tâi-oân chòe FORMOSA. Iā Se-pan-gâ-lâng ū kiò-chòe HERMOSA. Che lóng-sī tùi Phû-tô-gâ-lâng hit-kù “Súi ê Tó” “FORMOSA” siⁿ--chhut-lâi--ê, chit ê “FORMOSA”, hiān-sî tī Se-iûⁿ-lâng ê tiong-kan iáu teh ēng, che í-keng ū 300 gōa nî kú--lah.

Lūn Tâi-oân

Lūn-khí Tâi-oân ê chheh, ū chin-chōe khoán, ū ê Kok-gú, ū ê Hàn-bûn, ū ê Eng-gú, ū ê gōa-kok-gú chōe-chōe khoán, M̄-kú lóng-sī kó͘-chá só͘ tù--ê, ū ê kúi-cha̍p nî chêng, ū ê kúi-pah nî chêng. Chiàu góa só͘ chai, hiān-sî koan-hē tī Tâi-oân ê chheh, (tû-khí hiān-tāi só͘ teh hoat-hêng--ê) ū 1 pún put-chí chhù-bī koh chōe lâng tha̍k, chiū-sī Kai Bo̍k-su só͘ tù:－“Tùi Hn̄g-hn̄g ê Tâi-oân”－“FROM FAR FORMOSA”. Chit-pún sui-sī kúi-cha̍p nî chêng só͘ tù--ê, m̄-kú ū têng ìn kúi-nā pái, hiān-sî tī Lōe-tē Oân-siān (丸善) (MARUZEN) ê tōa chheh tiàm ū teh bōe, chōe-chōe lâng ū bóe lâi teh tha̍k. Nā ū hi-bōng, tùi hia chù-bûn lâi tha̍k, ōe chai chōe-chōe hāng lūn-khí Tâi-oân ê sū, iā tit-tio̍h chōe-chōe ê lī-ek.

讀予你聽：

（Tùi 1927年3月《芥菜子》柯設偕ê〈台灣ê名稱〉摘--ê。本文由台灣羅馬字協會提供；資料來源：「台灣白話字文獻館」網站 ）

註一：Che是日本時代ê白話字文獻，「支那」指「中國」，「國語」指「日語」，「內地」指日本。
註二：Zeelandia（熱蘭遮城），就是現此時ê安平古堡。
註三：本文使用傳統白話字，一寡字詞ê語音kap語意thang上白話字台語文網站查詢。

漢字kap羅馬字合用版

延伸閱讀：
世大運自稱中華台北 韓國棒球隊寫「TAIWAN」
「台灣不是Chinese Taipei」台派團體高喊要正名
【專文】台灣如何成為「中華台北」？

若欲投稿，請寄：binpotgb@gmail.com，文章字數 600-800。

請至【台語世界】閱讀更多相關文章。