是按怎欲揀這篇：
Uì「國慶」到「光復」，in人講tse是『光輝10月』，規台灣bak著青天白日滿地紅；其實，台灣ê文化啟蒙運動，mā是tī 1921年ê 10--月起鼓。仝款是10--月，有無仝ê史觀，就有無仝ê認同kap論述。台灣beh有啥mih節日？Tio̍h-ài lán人做伙來tsiânn。
【教育部漢字kap台羅合用版】
講著台灣ê節日，就食薰免點火！Tsîng到tann，lán台灣ê文化節日lóng m̄是台灣人家己制定--ê。10月25是官方ê「光復節」，實際上卻是「台灣再淪陷日」！日本人戰敗離開台灣，中國國民黨政權tuì中國「轉進」來占領台灣！害lán到tann iáu繼續受殖民統治、苦難無煞。若真正beh講，台灣光復節mā應該是8月15、日本投降hit工才tio̍h。
Lán應該來設計真正屬台灣人ê節日。
代先，一年冬beh ài有幾个節日？請逐家先想看māi；koh來，有啥mih特別ê日仔ē-tàng做lán ê文化節日？下面我講幾个意見，請逐家做伙來激頭殼。
正月初1是世界性ê節日，lán趁世界人án-ne過就好。舊曆過年是農業社會ê記號，保留一工做紀念。Tsit-má kha̍p-bē-tio̍h就歇八工、十工，hōo逐家hē性命食、lim、pua̍h kap uè-suè，siāng時mā kap世界斷線，無thang kap世界連接拚經濟，實在無道理！
2月21是「世界母語日」，lán kā訂做「母語節」，提醒lán保護teh-beh滅絕ê台灣母語。清明節改名「培墓節」，囥tī 2月28。青年節，上tsán ê選擇絕對是3月18，就是「日頭花運動紀念日」。
教師節，應該紀念林茂生博士（1887～1947），伊是台灣頭一个提著美國Columbia大學博士ê人。伊ê老師、世界出名ê John Dewey，叫伊留tī美國hia做教授。M̄-kú，林博士堅持beh轉來教育台灣囡仔。伊ê博士論文有兩个特別ê論點：1) 人格尊嚴、2) 公共性。Tī hit个日本殖民統治ê年代，tsit款ǹg望實在是空思夢想nā-tiānn；到2017年ê今仔日，按本土語言受重視ê程度來看，tsit兩項理想mā iáu無真正做kah到，看前一站仔「文言文kap白話文」ê論戰就真清楚。Sóo-pái講，lán應該kā先知先覺林茂生博士ê生日10月30，訂做「台灣教師節」！
Koh有醫生節，蔣渭水á是賴和醫生lóng是真tsán ê參考人選，thang用in ê生日來紀念。另外，mā應該考慮原住民ê節日，親像Mona Rudo（『莫那魯道』）ê生日、客家ê天穿日（Thiân-chhon-ngit），來創造lán家己ê感恩節。為tio̍h beh安慰戰後tuì中國來ê移民，幾个屬漢文化ê節日，親像中秋節、重陽節，lán mā ē-tàng保留
頂面是我個人ê想法，請逐家鬥陣來思考，特別ǹg望文化部做伙來策畫。
台灣人當然ài有家己ê文化節日！
【傳統白話字版】
Kóng-tio̍h Tâi-oân ê cheh-ji̍t, chiū chia̍h hun bián tiám hóe! Chêng-kàu-taⁿ, lán Tâi-oân ê bûn-hòa cheh-ji̍t lóng m̄-sī Tâi-oân-lâng ka-kī chè-tēng--ê! 10 goe̍h 25 sī koaⁿ-hong ê “Kong-ho̍k-cheh”, si̍t-chè-siōng khiok-sī “Tâi-oân Chài Lûn-hām-ji̍t”! Ji̍t-pún-lâng chiàn-pāi lī-khui Tâi-oân, Tiong-kok Kok-bîn-tóng chèng-koân tùi Tiong-kok “choán-chìn” lâi chiàm-niá Tâi-oân! Hāi lán kàu-taⁿ iáu kè-sio̍k siū si̍t-bîn thóng-tī, khó͘-lān bô soah. Nā chin-chiàⁿ beh kóng, Tâi-oân Kong-ho̍k-cheh mā eng-kai sī 8 goe̍h 15, Ji̍t-pún tâu-hâng hit-kang chiah tio̍h.
Lán eng-kai lâi siat-kè chin-chiàⁿ sio̍k Tâi-oân-lâng ê cheh-ji̍t.
Tāi-seng, 1 nî-tang beh ài ū kúi-ê cheh-ji̍t? Chhiáⁿ tāi-ke seng siūⁿ khòaⁿ-māi; koh-lâi, ū siáⁿ-mih te̍k-pia̍t ê ji̍t-á ē-tàng chò lán ê bûn-hòa cheh-ji̍t? Ē-bīn góa kóng kúi-ê ì-kiàn, chhiáⁿ tāi-ke chò-hóe lâi kek thâu-khak.
Chiaⁿ-goe̍h chhe 1 sī sè-kài-sèng ê cheh-ji̍t, lán thàn sè-kài lâng án-ne kòe tio̍h hó. Kū-le̍k kòe-nî sī lông-gia̍p siā-hōe ê kì-hō, pó-liû 1 kang chò kì-liām. Chit-má kha̍p-bē-tio̍h chiū hioh 8 kang, 10 kang, hō͘ tāi-ke hē sìⁿ-miā chia̍h, lim, poa̍h kap òe-sòe, siāng-sî mā kap sè-kài tn̄g-sòaⁿ, bô thang kap sè-kài liân-chiap piàⁿ keng-chè, si̍t-chāi bô tō-lí!
2 goe̍h 21 sī “Sè-kài Bó-gí-ji̍t”, lán kā tēng-chò “Bó-gí-cheh”, thê-chhéⁿ lán pó-hō͘ teh-beh bia̍t-choa̍t ê Tâi-oân bó-gí. Chheng-bêng-cheh kái-miâ “Pōe-bōng-cheh”, khǹg tī 2 goe̍h 28. Chheng-liân-cheh, siōng chán ê soán-te̍k choa̍t-tùi sī 3 goe̍h 18, chiū-sì “Ji̍t-thâu-hoe Ūn-tōng Kì-liām-ji̍t”.
Kàu-su-cheh, eng-kai kì-liām Lîm, Bō͘ Seng phok-sū (1887-1947), i sī Tâi-oân thâu 1 ê the̍h-tio̍h Bí-kok Ko-lum-bi-ia (Columbia) Tāi-ha̍k phok-sū ê lâng. I ê lāu-su, sè-kài chhut-miâ ê John Dewey, kiò i lâu tī Bí-kok hia chò kàu-siū. M̄-kú, Lîm phok-sū kian-chhî beh tńg-lâi kàu-io̍k Tâi-oân gín-á. I ê phok-sū lūn-bûn ū 2 ê te̍k-pia̍t ê lūn-tiám: 1) jîn-keh chun-giâm, 2) kong-kiōng-sèng. Tī hit-ê Ji̍t-pún si̍t-bîn thóng-tī ê nî-tāi, chit-khoán ǹg-bāng si̍t-chāi sī khang-su bāng-sióng nā-tiāⁿ; kàu 2017 nî ê kin-á-ji̍t, àn pún-thó͘ gí-giân siū tiōng-sī ê thêng-tō͘ lâi khòaⁿ, chit 2 hāng lí-sióng mā iáu bô chin-chiàⁿ chò kah kàu, khòaⁿ chêng chi̍t-chām-á “bûn-giân-bûn kap pe̍h-ōe-bûn” ê lūn-chiàn chiū chin chheng-chhó. Só͘-pái kóng, lán eng-kai kā sian-ti sian-kak Lîm, Bō͘ Seng phok-sū ê seⁿ-ji̍t 10 goe̍h 30, tēng-chò “Tâi-oân Kàu-su-cheh”!
Koh ū i-seng-cheh, Chiúⁿ, Ūi Súi á-sī Lōa, Hô i-seng lóng-sī chin chán ê chham-khó jîn-soán, thang iōng in ê seⁿ-ji̍t lâi kì-liām. Lēng-gōa, mā eng-kai khó-lī Goân-chū-bîn ê cheh-ji̍t, chhin-chhiūⁿ Mona Rudo ê seⁿ-ji̍t, Kheh-ka ê Thiân-chhon-ngit (天穿日), lâi chhòng-chō lán ka-kī ê Kám-un-cheh. Ūi-tio̍h beh an-ùi chiàn-āu tùi Tiong-kok lâi ê î-bîn, kúi-ê sio̍k Hàn bûn-hòa ê cheh-ji̍t, chhin-chhiūⁿ Tiong-chhiu-cheh kap Tiông-iông-cheh, lán mā ē-tàng pó-liû.
Téng-bīn sī góa kò-jîn ê siūⁿ-hoat, chhiáⁿ tāi-ke tàu-tīn lâi su-khó, te̍k-pia̍t ǹg-bāng Bûn-hòa-pō͘ chò-hóe lâi chhek-ōe.
Tâi-oân-lâng tong-jiân ài ū ka-kī ê bûn-hòa cheh-ji̍t!
讀予你聽：
（作者是台灣羅馬字協會創會理事長、台灣南社社長；本文由台灣羅馬字協會提供。）
註：【教育部漢字kap台羅合用版】使用教育部推薦漢字kap台羅，一寡字詞ê語音kap語意thang上教育部台灣閩南語常用詞辭典查詢；【傳統白話字版】使用傳統白話字，一寡字詞ê語音kap語意thang上白話字台語文網站查詢。『 』內底用華語發音。
延伸閱讀：
・【台語世界／錄音】國慶，慶啥物？
・【台語世界／錄音】七夕是啥物節？
若欲投稿，請寄：binpotgb@gmail.com，文章字數 600-800；文章若採用，有淡薄仔稿費。
請上【台語世界】閱讀閣較濟相關文章。
專欄屬作者個人意見，文責歸屬作者，本報提供意見交流平台，不代表本報立場。
