是按怎欲揀這篇：
台語人ê語言hông禁久--來，總--是有寡怨慼需要tháu氣；怨慼煞，mā是骨力繼續去拚語言復振ê種種難關。無論行tó一條路，請永遠會記得，咱是有濟濟語言kap文化ê美麗寶島，逐家互相尊重、多元共存，才是咱民主社會ê好範勢。
Pún-thó͘ bó-gí tn̂g-kî siū gōa-lâi chèng-koân thún-ta̍h, í-keng m̄ chiâⁿ iūⁿ. Beh kiù oa̍h ê lō͘ iáu chin tn̂g. Góa sui-jiân bô goān-ì siong-sìn chhiūⁿ Lâm-siā siā-tiúⁿ Tiuⁿ Ho̍k Chû i-seng só͘ kóng: Pún-thó͘ bó-gí koh 30 tang tō bia̍t-bông. M̄-koh siūⁿ siūⁿ--leh, khak-si̍t chin khùn-lân kiù. Góa chit-má beh kóng--ê sī: Beh kiù pún-thó͘ bó-gí ê lō͘, iáu ū têng-têng koan-khah, ū sim kiù bó-gí ê iú-tsì, ài ū tn̂g-kî hùn-tàu ê koat-sim chiah ē-sái.
It-poaⁿ beh kiù pún-thó͘ bó-gí ài kòe 4 koan, Tâi-gí kap Kheh-gí in-ūi hām Hàn-jī ko-ko-tîⁿ, soah ài ke 1 koan, chiâⁿ-chò 5 koan. Sî-kan ê koan-hē, lán kin-á-ji̍t kan-na kóng chi̍t-ê-á ōe-thâu, lēng-kang chiah-koh 1 koan 1 koan lâi soat-bêng.
Tē 1 Koan: Góa kā kiò “Bó-gí Koan”. Tâi-oân-lâng í-keng hông kàu-io̍k bô iàu-ì ka-tī bó-gí ê sí-oa̍h, soah tòe gōa-lâi thóng-tī-chiá ê ōe-bóe kiâⁿ, kóng gí-giân chí-sī kau-thong kang-khū, kóng ē-thong tō hó, hô-pit koh kiông-tiāu bó-gí lâi hun-lia̍t cho̍k-kûn. Tàu-té sī siáng “hun-lia̍t cho̍k-kûn”? Hia gōa-lâi chèng-koân khi-ap lán ê bó-gí, bô su-iàu tō-khiam, tian-tò kā beh kiù bó-gí ê lâng ka-siōng “hun-lia̍t cho̍k-kûn” ê chōe-miâ, lí kám goān-ì jím-siū?
Tē 2 Koan: Sī koan-hē su-siá ê “Su-siá Koan”. Chē-chē Tâi-gí kóng kah chin hó ê lâng, mā-sī jīn-ûi Tâi-gî ē-hiáu kóng tō hó, m̄-bián ē-hiáu siá. Bô khì siūⁿ: Bô su-siá, tō bô hoat-tō͘ lâu-lo̍h chhòng-chok kap bûn-hiàn. Bô su-siá, tō bô hoat-tō͘ liû-thoân khah hn̄g, khah khoah, khah kú. Bô su-siá, tō bô hoat-tō͘ chún-khak piáu-ta̍t gí-giân. Bô su-siá, tō bô hoat-tō͘ chìn-ji̍p thé-chè, kiâⁿ hiòng sè-kài. Bô su-siá, tō bô hoat-tō͘ tit-tio̍h tiōng-sī kap hoat-giân-koân. Kàu bóe--à, bô su-siá ê gí-giân chí-hó tán-thāi sí-bông.
Tē 3 Koan: Sī kap Hàn-jī ko-ko-tîⁿ chiah ū ê “Hàn-jī Koan”. Goân-chū-bîn khah hó-ūn, in chū-lâi sī iōng LMJ, bô siū Hàn-jī u-liám. Tâi-gí kap Kheh-gí in-ūi bê-loân Hàn-jī, Tâi-oân-lâng soah bô-hoat-tō͘ kā Tâi-gî kap Kheh-gí siá hō͘ hó. Bûn-jī kang-khū siōng tiōng-iàu sī chún-khak koh ū hāu-lu̍t lâi kì-lo̍k gí-giân, nā pháiⁿ o̍h koh pháiⁿ iōng, kan-na kiông-tiāu iu-bí kám ū siáⁿ-mi̍h lō͘-iōng? Tâi-oân-lâng kám iáu goān-ì kha̍h tī Hàn-jī, kè-sio̍k chò bó-gí ê “chheⁿ-mê-gû”?
Tē 4 Koan: “Lô-má-jī Koan”, Tâi-oân-lâng chin khiàng, ū kang-khū m̄ tō m̄ iōng, beh iōng tō ka-tī chhòng chi̍t-thò, cheⁿ beh chhut-thâu. POJ í-keng iōng chiong-kīn 150 tang, kan-tan koh hó-iōng, bûn-hiàn mā í-keng lúi-chek bē-chió, sû-tián koh chin chiâu-pī, kám ū su-iàu koh chhòng chi̍t-thò bô kâng ê LMJ pan-thâu chò khí. Sin--ê bōe keng-kòe khó-giām, kám ē pí keng-kòe 150 tang sé-lé ê POJ khah hó iōng?
Tē 5 Koan: “Kian-chhî Koan”. Chit koan siōng bo̍k-bêng-kî-biāu, kong-khai ián-káng ê sî, tō sǹg ū 95% ê lâng thiaⁿ ū, chí-iàu ū lâng kóng『講大家聽得懂的話』, ián-káng-chiá tō kā bó-gí sak 1 piⁿ. Che chiâⁿ koài-kî, lí nā khì kok-gōa, kám ē iau-kiû lâng kóng lí thiaⁿ ū ê ōe, sī lí ài o̍h thiaⁿ lâng ê ōe chiah tio̍h. Thiaⁿ ián-káng ê tiûⁿ-ha̍p, chit-khoán bô lé-māu ê iau-kiû, lâng kám ē chhap--lí. Chit-má lán chai ta̍k-ê thiaⁿ ū ê ōe chí-sī Hôa-gí, nā án-ne loeh--khì, tang-sî chiah lûn tio̍h ē-tàng kóng bó-gí?
Tâi-gî-lâng hō-chheng chhiau-kòe 80%, m̄-koh hō͘ gōa-lâi chèng-koân iōng hit thò “kiat-ha̍p chhù-iàu te̍k-jîn, táⁿ-kek chú-iàu te̍k-jîn” ê àu-pō͘ lâi hun-hòa. In sái-lōng lâng-sò͘ khah chió ê Goân-chū-bîn kap Kheh-ka-lâng, chioh-kháu “Bân-lâm Tōa Soa-bûn Chú-gī” lâi kong-kek Tâi-gî. Sū-si̍t to̍k-pà ê Hôa-gí chiah-sī “Chhiau-kip Tōa Soa-bûn Chú-gī”, soah bô lâng khì kā thiau-chiàn.
Tâi-oân-lâng ài khòaⁿ ē chhut gōa-lâi chèng-koân ê àu-pō͘, m̄-thang kè-sio̍k hō͘ in sái-lōng.
讀予你聽：
註：本文使用傳統白話字，thang上白話字台語文網站查詢語音kap語意。
（作者是台灣羅馬字協會理事，本文由台灣羅馬字協會提供）
請參考【漢字kap羅馬字合用版】
延伸閱讀：
【台語世界／錄音】30年後台灣母語攏總死了了
【專文】評論徐佳青荒謬的母語觀
若欲投稿，請寄：binpotgb@gmail.com，文章字數 600-800。
請至【台語世界】閱讀更多相關文章。
專欄屬作者個人意見，文責歸屬作者，本報提供意見交流平台，不代表本報立場。
