是按怎欲揀這篇：
Tī台灣語言多元ê環境--nih，無仝語言互相影響、透濫，是真自然ê現象。總--是，lán若leh學習語言，除了ē hông誤會ê錯誤句型定著ài避免，mā tio̍h-ài了解koh-khah正範、媠氣ê用法，chiah thang ná來ná進步。
2017 Sè-kài Tāi-ha̍k Ūn-tōng-hōe, Tâi-oân ê soán-chhiú piáu-hiān liáu chiâⁿ chiūⁿ-kioh, tio̍h tio̍h le̍k-sú-te̍k thōng hó ê sêng-chek. Kap kî-thaⁿ ê soán-chhiú khah bô-kâng, mā siâⁿ lâng chù-ba̍k--ê, sī the-ní-suh pí-sài kim-pâi ê Chng, Kiat-seng. I hō͘ kì-chiá hóng-mn̄g ê sî, bô chhiūⁿ kî-thaⁿ ê lâng kóng Hôa-gí, i kóng chiàⁿ-pān ê Tâi-gí. Sui-bóng i chū sè-hàn tī Bí-kok tōa-hàn, m̄-koh tī chhù--nih lóng kóng Tâi-gí. Thiaⁿ tio̍h i kóng Tâi-gí, hō͘ góa kám-kak te̍k-pia̍t chhin-chhiat koh chū-jiân.
Kóng tio̍h che, góa tō siūⁿ tio̍h tī tiān-tâi, tiān-sī leh pò sin-bûn ê kì-chiá, in kóng ê Tâi-gí thiaⁿ tio̍h ngāi-gio̍h ngāi-gio̍h. Bē-su sī ti̍t-chiap iōng Hôa-gí su-khó liáu, chiah iōng Tâi-gí ê gí-im kóng--chhut-lâi niā-niā. Phì-lūn kóng, kì-chiá leh pò lō͘-hóng, “Jû-kó nā khó-í ê ōe, chhiáⁿ hêng-sú pa̍t tiâu lō͘. Í-siōng hō͘ lí hêng-chhia ê chham-khó.” Nā-sī bē-hiáu Hôa-gí ê lâng, hoān-sè thiaⁿ bô i leh kóng siáⁿ. Chit-kù lán nā kóng, “Nā ē-sái, lô-hoân sái pa̍t tiâu lō͘. Téng-bīn chia--ê hō͘ lí sái-chhia chò chham-khó.” Án-ne kám sī thiaⁿ tio̍h ke khah ji̍p-hīⁿ, koh-khah chiàⁿ-pān.
Téng chi̍t-chām-á khòaⁿ Tâi-gí tiān-sī-kio̍k ê sî, ū thiaⁿ tio̍h chi̍t kù tâi-sû “the̍h lí bô-hoat”, chin bêng-hián sī ùi Hôa-gí『拿你沒辦法』ti̍t-chiap liām Tâi-gí niâ, tùi-ōe kóng ê ì-sù kap pún-té ê gí-ì, kin-pún to thiⁿ chha kah tē--ah. “The̍h lí bô-hoat” chit-kù ê ì-sù sī leh kóng bô kàu la̍t thang kā lí the̍h--khí-lâi.『拿你沒辦法』iōng Tâi-gí kóng, ài kóng chò “bô lí ê hoat”. M̄-sī kā Hôa-gí ê tōng-sû ti̍t-chiap tùi-èng chò Tâi-gí-sû, ài lia̍h kui-kù ê ì-sù kóng. Koh chhiūⁿ góa tiāⁿ-tiāⁿ tī hóe-chhia téng, thiaⁿ in hòng-sàng “Kok-ūi lú-kheh, hoan-gêng lín tah-sêng pún-chhù lia̍t-chhia……”, tī liu-lông lāi-té thiaⁿ tio̍h “Tiān-thui beh lo̍h-lâu.”; “tah-sêng”, “lo̍h-lâu” lóng m̄-sī chiàⁿ-pān ê Tâi-gí iōng-sû, nā m̄-sī bat Hôa-gí, góa siūⁿ sī thiaⁿ tio̍h chin kiān-koai.
Góa leh kà-chheh ê sî, mā tiāⁿ-tiāⁿ tú-tio̍h chit-khoán chêng-hêng. Chhiūⁿ kóng『你不要拿東西出來』, ha̍k-seng gín-á kóng “lí m̄ ài the̍h mi̍h-kiāⁿ chhut--lâi”, hāi lâng kiò-sī i bô kah-ì kā mi̍h-kiāⁿ the̍h--chhut-lâi--leh! Àn goân-pún ê ì-sù ài kóng “lí mài kā mi̍h-kiāⁿ the̍h--chhut-lâi”. Koh ū ê lāu-su, beh kiò gín-á kā thâu oa̍t--kòe-lâi, soah kóng chò “kā thâu choán--kòe-lâi”, thiaⁿ tio̍h chin-chiàⁿ sī hàiⁿ-thâu--lah, m̄ chai beh chhiò á-sī pi-ai.
Chit-má ê lâng, tek-pia̍t sī chi̍t-kóa siàu-liân-á, chēng sè-hàn tō siū Hôa-gí kàu-io̍k, kóng Hôa-gí koàn-sì, Hôa-gí kóng kah liù-liù-khì, Tâi-gí soah li-li-lak-lak. Kóng Tâi-gí tiāⁿ ē hō͘ Hôa-gí ê gí-sû kap gí-hoat thoa--khì. Tō chhin-chhiūⁿ goán sè-hàn sî beh kóng “lāu-su, i kā góa phah” , ē kóng khì『老師，他給我打』, piàn-chò i kā lâng phah ê chêng-hêng sio-kāng. Ū kóa Tâi-gí kap Hôa-gí chha bē kài chē, kóng--chhut-lâi koh ē-tàng lí-kái; chóng--sī ū kóa nā kóng--chhut-lâi, tùi Hôa-gí bô pòaⁿ-phiat--ê, hoān-sè tō siūⁿ bô--ah. Ta̍k-khoán gí-giân lóng ū ka-kī ê gí-sû kap gí-hoat, m̄-sī kan-ta choán-ōaⁿ gí-sû nā-tiāⁿ; koh bián-kóng ū tang-sî-á ē hō͘ gí-ì cháu-chhoa̍h--khì, tì-sú gō͘-hōe, phah pháiⁿ kám-chêng.
Hoān-sè ū lâng ē kóng, án-ne kám ū iàu-kín? Tong-jiân mā ū no͘h! Lán nā kóng bô hó-sè, ū ê ì-sù tio̍h ē cháu-cheng--khì. Koh nā-sī tī Tâi-gí jīn-chèng ê lêng-le̍k kiám-tēng, mā ē éng-hióng--tio̍h, te̍k-pia̍t sī kháu-gí piáu-ta̍t ê pō͘-hūn. Nā tī kàu-ha̍k ê sî-tsūn, koh-khah ài kà chiàⁿ-pān ê Tâi-gí!
讀予你聽：
（作者是成大台灣語文測驗中心專員；本文由成大台灣語文測驗中心提供。）
註：本文使用傳統白話字，一寡字詞ê語音kap語意thang上白話字台語文網站查詢；『 』內底用華語發音。
請參照【教育部漢字kap台羅合用版】此處請放上漢羅版網址
延伸閱讀：
【台語世界／錄音】台語是sím-mi̍h？——台語語源濟濟款
【台語世界／錄音】Ài台語，愛台語
若欲投稿，請寄：binpotgb@gmail.com，文章字數 600-800；文章若採用，有淡薄仔稿費。
請上【台語世界】閱讀閣較濟相關文章。
專欄屬作者個人意見，文責歸屬作者，本報提供意見交流平台，不代表本報立場。
