你kám bat 看過英文系 ê 教授bē-hiáu 寫英文！
你kám bat 看過日文系 ê 教授bē-hiáu 寫日文！
你kám bat 看過華文系 ê 教授bē-hiáu 寫華文！
是 án-chóaⁿ chē-chē台文系 ê 教授bē-hiáu 寫台文看做是當然？
M̄-taⁿ 台語，tī 台灣所有 ê 本土語lóng 有這khoán 怪現象。過去外來政權一方面強制用華語取代台灣本土語，一方面kā本土語phah做無水準、無路用 ê 語言。所以無設系所來培養師資。一般會hiáu母語，為母語phah-piàⁿ ê人無幾个人有語言方面 ê 學力資格。所以當初設台文系所 ê 時，只好去其他 ê 語言系所chhōe師資。Chia ê 師資主要來自中文系所，其次是英文系所。Hia 人ê 博士資格m̄ 是研究本土語得著，通常kan-taⁿ 會hiáu聽講台語，無俱備台語讀寫能力。部份因為慣sì用華語上課，甚至無使用本土語上課抑是演講 ê 能力。
新設系所，起頭老師無夠，去別个系所借教授是無要緊。問題是chia 借--lâi ê人無心救台語，顛倒為掩khàm ka-tī ê han-bān，竟然kā台文系所分做文化組kap語言組。Koh講語言組才需要ē-hiáu台語，文化組無需要用台語文，教育體制mā容允這khoán怪現象存在。真是豈有此理。真正是世界級 ê 怪談。Kám講研究日本文化 ê人無需要學日語；研究英國文學 ê 人m̄ bián 會hiáu 英語；抑是研究中國文學 ê 歐美學者，有英文翻譯 ê 文獻thang看，做二手研究tō 好。可歎！連教育人員tō ē-tàng án-ne 死豬tìn 砧，莫怪beh叫人重視母語、救母語hiah 困難。
因為這khoán ê 錯亂， chit-má台文系所 ê學生，mài講叫in 用台語書寫，甚至連「聽」「講」tō有問題。這khoán情形，tī 其他本土語系所lóng 真普遍。若無下決心改善教育體制，要求教授對本土語ài有書寫能力，救母語只是喙講niâ，設台文系所mā 是做樣niâ。
教授直接面對學生，in ê 能力kap風範，嚴重影響人才 ê 培養。既然beh做本土語教授，用一點ah 精神學本土語mā 是應該。所以我建議，嚴格規定本土語教授，ài 有本土語聽講讀寫 ê 能力。Hō͘ in 5 冬 ê 時間調整，5冬內無通過相關本土語檢定、bē-hiáu 用本土語書寫kap發表論文，以無適任處理。5冬ê 寬限期已經有夠長ah。若iáu m̄ 重視本土語，達bē 到要求，無應該hō͘ in繼續誤人子弟，傷害本土母語教育。
白話字版
Tài-gî hē kàu-siū bē-hiáu siá Tâi-bûn
Lí kám bat khòaⁿ kòe Eng-bûn hē ê kàu-siū bē-hiáu siá Eng-bûn!
Lí kám bat khòaⁿ kòe Ji̍t- bûn hē ê kàu-siū bē-hiáu siá Ji̍t-bûn!
Lí kám bat khòaⁿ kòe Hoa- bûn hē ê kàu-siū bē-hiáu siá Tiong-bûn!
Sī án-chóaⁿ chē-chē Tâi- bûn hē ê kàu-siū bē-hiáu siá Tâi-bûn khòaⁿ chò sī tong-jiân?
M̄-taⁿ Tāi-gī, tī Tâi-oân só͘-ū ê pún-thó͘ gí lóng ū chit khoán koài hiàn-siōng. Kòe-khì gōa-lâi chèng-koân chi̍t-hong-bīn kiông-chè iōng Hôa-gí chhú-tāi Tâi-oân pún-thó͘ gí, chi̍t-hong-bīn kā pún-thó͘ gí phah chò bô chúi-chún, bô lō͘-iōng ê gí-giân. Só͘-í bô siat hē só͘ lâi pôe-ióng su-chu. It-poaⁿ ē-hiáu bó-gí, ūi bó-gí phah-piàⁿ ê lâng bô kúi-ê lâng ū gí-giân hong-bīn ê ha̍k-le̍k chu-keh. Só͘-í tong-chho͘ siat Tâi- bûn hē-só͘ ê sî, chí hó khì kî-tha ê gí-giân hē-só͘ chhōe su-chu. Chia ê su-chu chú-iàu lâi-chū Tiong-bûn hē-só͘, kî-chhù sī Eng-bûn hē-só͘. Hia lâng ê phok-sū chu-keh m̄ sī gián-kiú pún-thó͘ gí tit-tio̍h. thong-siông kan-taⁿ ē-hiáu thiaⁿ-kóng Tâi-gí, bô kū-pī Tâi-gí su-siá lêng-le̍k. pō͘-hūn in-ūi koàn-sì sú-iōng Hôa-gí siōng-khò, sīm-chì bô sú-iōng pún-thó͘ gí siōng-khò iah-sī ián-káng ê lêng-le̍k.
Sin-siat hē-só͘, khí-thâu lāu-su bô-kàu, khì pa̍t-ê hē-só͘ chioh kàu-siū sī bô-iàu-kín. Būn-tê sī hia chioh--lâi ê lâng bô-sim kiù Tâi-gí, tian-tò ūi am-khàm ka-tī ê han-bān, kèng-jiân kā Tâi-bûn hē só͘ pun-chò bûn-hòa cho͘ kap gí-giân cho͘, kóng gí-giân cho͘ chiah su-iàu ē-hiáu Tâi-gí, bûn-hòa cho͘ bô su-iàu iōng Tâi-gí bûn. Kàu-io̍k thé-chè mā iông-ún chit-khoán koài hiān-siōng chûn-chāi. Chin sī khí ū chhú-lí, chin-chiàⁿ sī sè-kài kip ê koài tâm. Kám kóng gián-kiú Ji̍t-pún bûn-hôa ê lâng bô su-iàu o̍h Ji̍t-gí；Gián-kiú Eng-kok bûn-ha̍k ê lâng m̄-bián ē-hiáu Eng-gí；Iah-sī gián-kiú Tiong-kok bûn-ha̍k ê Au-bí ha̍k-chiá, ū Eng-bûn hoan-e̍k ê bûn-hiàn thang khòaⁿ, chò jī-chhiú gián-kiú tō hó. Khó-thàn! Liân kàu-io̍k jîn-oân tō ē-tàng án-ne sí-ti tìn tiam. Bo̍k-koài beh kiò lâng tiōng-sī bó-gí, kiù bó-gí hiah khùn-lân.
In-ūi chit khoán ê chhò-loān, chit-má Tâi-bûn hē-só͘ ê ha̍k-seng, mài kóng kiò in iōng Tâi-gí su-siá, sīm-chì liân “thiaⁿ “”kóng” tō ū būn-tê. Chit khoán chêng-hêng, tī kî-tha pún-thó͘ gí hē-só͘ lóng chin phó͘-phiàn. Nā bô hē koat-sim kài-siān kàu-io̍k thé-chè, iau-kiû kàu-siū tùi pún-thó͘ gí ài ū su-siá lêng-le̍k, kiù bó-gí chí-sī chhùi kóng niâ, siat Tâi-bûn hē-só͘ mā sī chò-iūⁿ niâ.
Kàu-siū ti̍t-chiap bīn-tùi ha̍k-seng, in ê lêng-le̍k kap hong-hoān, giâm-tiōng éng-hióng jîn-châi ê pôe-ióng. Kì-jiân beh chò pún-thó͘ gí kàu-siū, iōng chi̍t-tiám ah cheng-sîn o̍h pún-thó͘ gí mā-sī eng-kai. Sò͘-í góa kiàn-gī, giâm-keh kui-tēng pún-thó͘ gí kàu-siū, ài ū pún-thó͘ gí thiaⁿ kóng tha̍k siá ê lêng-le̍k. Hō͘ in 5 tang ê sî-kan tiâu-chéng, 5 tang lāi bô thong-kòe siong-koan pún-thó͘ gí kiám-tēng, bē-hiáu iōng pún-thó͘ gí su-siá kap hoat-piáu lūn-bûn, í bô sek-jīm chhú-lí. 5 tang ê khoan-hān í-keng ū kàu tn̂g ah. Nā iáu m̄ tiōng-sī pún-thó͘ gí, ta̍t bē kàu iau-kiû, bô eng-kai hō͘ in kè-siok gō͘ lâng chú-tē, siong-hāi pún-thó͘ gí kàu-io̍k.
讀hōo你聽：
文章屬作者個人意見，文責歸屬作者，本報提供意見交流平臺，不代表本報立場。
