我tú開始教冊ê時，因為是tī南部ê學校服務，為著beh kap學生仔有共同ê語言，kap家長有較好ê互動，所致我開始用台語kap家長連絡，kap學生囡仔講話mā盡量講台語。M̄-koh，會記得ū chi̍t pái我當leh kap學生輔導khai-phòa ê時，學生仔雄雄kā我應一句講：「老師，你ê台語ná會聽--起來chiah爾gāi-gio̍h？」我煞規个gāng--khì，我講ê台語kám會hō͘ 人聽無？
阮兜tòa tī台南，自細漢厝內ê序大人kap阮囡仔講話，四常攏mā是講台語，所以大部份較捷用--tio̍h ê日常用語，阮普普仔攏知。雖罔是tī這種四箍圍仔攏講母語ê環境內底大漢ê，M̄-koh阮兜ê囡仔攏是ē-hiáu聽，煞bô-siáⁿ ē-hiáu講。高中畢業了後，我考tiâu台中ê大學，tī學校kap老師同學攏是用華語leh講話，因為按呢我講台語ê機會就愈來愈少啊！所以我ê台語bô-siáⁿ輾轉，腔口mā有淡薄仔怪怪。
自從學生囡仔講ê彼句話：「老師，你ê台語ná會聽起來chiah爾gāi-gio̍h？」，我才開始思考家己ê台語是m̄是有腔口ê問題，á-sī無夠標準？所以自彼層代誌了後，彼站仔我若是放假轉來tī厝裡，kap厝內ê老歲仔班泡茶開講，定定會聽著in講一寡仔gia̍t-khiat-á話，á-sī 俗語leh話仙、講笑，tú開始我若親像是「鴨仔leh聽雷」仝款，聽kah霧sà-sà，完全m̄知影in是leh講啥物？M̄-koh，我攏會去請教in彼句俗語是啥物意思，就按呢我對台語ê了解愈來愈濟、mā愈來愈有興趣。
Ū chi̍t pái，我kap阿母倒轉去草地看外公kap外媽，逐家當leh開講ê時，tú好講著我這站仔攏kap一寡仔序大leh學台語，阮外公連鞭講：「恁阿媽足gâu講謎猜，你叫伊kā你教。」一睏仔阮外媽就對伊嘴內講出規kōaⁿ ê台語謎猜出--來，我趕緊sa筆kā記--起-來，驚làu-kau--khì。就按呢，我又koh ke學著一項趣味ê台語文。俗語講：「老人m̄講古，少年m̄-bat寶。」老大人有足濟少年家m̄-bat ê智識kap經驗，值得咱去請教學習。阮外媽雖然無受過教育mā m̄-bat字，m̄-koh伊是一个足有智慧ê查某人，我對伊身軀頂學著足濟物件。
因為有這款ê緣分，koh ka上自細漢就愛tòe阿媽做伙看歌仔戲，tī大學mā有接觸過歌仔冊，所以我對台語文是愈學愈有興趣。這幾冬我mā開始chhōa學生仔參加台語朗讀ê比賽，tī過程中我認bat足濟ê台文字、白話字kap俗語，mā深深了解台語chiâⁿ-chò咱台灣人母語ê原因。
台語，有足媠ê聲音、特殊ê氣口，koh有各地無仝ê腔口，kap豐富多元ê台灣文化，是咱台灣人珍貴ê寶藏。所以咱應該ài好好á chhui-sak台語，m̄-nā 家己ài chia̍p講，mā ài教咱ê序細se̍k-sāi咱ê母語，hō͘ 台語m̄-nā bē斷根，koh會使kā咱ê祖先所留落來ê，重要ê財產傳承hō͘ 後一代，hō͘ 台語繼續tī台灣這塊美麗ê土地生湠結果。
台灣字（白話字）版
“Lāu-su, Lí ê Tâi-gí Ná-ē Thiaⁿ--khí-lâi Chia-ni̍h Gāi-gio̍h?”
Góa tú khai-sí kà-chheh ê sî, in-ūi sī tī lâm-pō͘ ê ha̍k-hāu ho̍k-bū, ūi-tio̍h beh kap ha̍k-seng-á ū kiōng-tông ê gí-giân, kap ka-tiúⁿ ū khah hó ê hō͘-tōng, só͘-tì góa khai-sí iōng Tâi-gí kap ka-tiúⁿ liân-lo̍k. Kap ha̍k-seng gín-á kóng-ōe mā chīn-liōng kóng Tâi-gí. M̄-koh, ē-kì-tit ū chi̍t pái góa tng-leh kap ha̍k-seng hú-tō khai-phòa ê sî, ha̍k-seng-á hiông-hiông kā góa ìn chi̍t kù kóng, “Lāu-su, lí ê Tâi-gí ná-ē thiaⁿ--khí-lâi chiah-ni̍h gāi-gio̍h?” Góe soah kui-ê gang--khì! Góa kóng ê Tâi-gí kám ē hō͘-lâng thiaⁿ bô?
Gún tau tòa tī Tâi-lâm, chū sè-hàn chhù-lāi ê sī-tōa-lâng kap gún gín-á kóng-ōe, sù-siông lóng mā sī kóng Tâi-gí. Só͘-í tāi-pō͘-hūn khah chia̍p iōng--tio̍h ê ji̍t-siông iōng-gí, gún phó͘-phó͘-á lóng chai. Sui-bóng sī tī chit chióng sì-kho͘-ûi-á lóng kóng bó-gí ê khoân-kéng lāi-té tōa-hàn--ê, m̄-koh gún-tau ê gín-á lóng-sī ē-hiáu thiaⁿ soah bô-siáⁿ ē-hiáu kóng. Ko-tiong pit-gia̍p liáu-āu, góa khó-tiâu Tâi-tiong ê tāi-ha̍k. Tī ha̍k-hāu kap lāu-su tông-o̍h lóng-sī ēng Hôa-gí leh kóng-ōe. In-ūi án-ni góa kóng Tâi-gí ê ki-hōe tō lú lâi lú chió ah. Só͘-í góa ê Tâi-gí bô-siáⁿ liàn-tńg, khiuⁿ-kháu mā ū tām-po̍h-á koài-koài.
Chū-chiông ha̍k-seng gín-á kóng ê hit kù ōe “Lāu-su, lí ê Tâi-gí ná-ē thiaⁿ--khí-lâi chiah-nī gāi-gio̍h?” góa chiah khai-sí su-khó ka-tī ê Tâi-gí sī-m̄-sī ū khiuⁿ-kháu ê būn-tê. Á-sī bô-kàu piau-chún? Só͘-í chū hit-chân tāi-chì liáu-āu, hit-chām-á góa nā-sī pàng-ká tńg-lâi chhù--lí, kap chhù-lāi ê lāu-hòe-á-pan phàu-tê khai-káng, tiāⁿ-tiāⁿ ē thiaⁿ-tio̍h in kóng chi̍t-kóa-á gia̍t-khiat-á-ōe. Á-sī sio̍k-gí leh ōe-sian kóng-chhiò. Tú-khai-sí góa ná-chhin-chhiūⁿ “ah-á leh thiaⁿ-lûi” kāng-khoán, thiaⁿ kah bū-sà-sà! Oân-choân m̄ chai-iáⁿ in sī leh kóng siáⁿ-mi̍h? M̄-koh, góa lóng ē khì chhéng-kàu in hit kù ōe sī siáⁿ-mih ì-sù, tō-án-ne góa tùi Tâi-gí ê liáu-kái lú lâi lú chē, mā lú lâi lú ū hèng-chhù.
Ū chi̍t pái, góa kap a-bú tò-tńg-khì chháu-tē khòaⁿ gōa-kong kap gōa-má. Tāi-ke tng-leh khai-káng ê sî, tú-hó kóng-tio̍h góa chit-chām-á lóng kap chi̍t-kóa-á sī-tōa leh o̍h Tâi-gì. Gún gōa-kong liam-mi tō kóng, “Lín a-má chiok-gâu kóng bī-chhai, lí kiò i kā lí kà.” Chi̍t-khùn-á gún gōa-má tō tùi i chhùi-lāi kóng-chhut kui-kōaⁿ ê Tâi-gí bī-chhai chhut-lâi. Góa kóaⁿ-kín sa pit kā kì--khí-lâi, kiaⁿ làu-kau--khì. Chiū-án-ne, góa iū-koh ke o̍h-tio̍h chi̍t hāng chhù-bī ê Tâi-gí-bûn. Sio̍k-gí kóng, “Lāu-lâng m̄ kóng-kó͘, siàu-liân m̄-bat pó.” Lāu-tōa-lâng ū chiok chē siàu-liân-ke m̄-bat ê tì-sek kap keng-giām, ta̍t-tit lán khì chhéng-kàu ha̍k-si̍p. Gún gōa-má sui-jiân bô siū-kòe kàu-io̍k mā m̄-bat jī, m̄-koh i sī chi̍t ê chiok ū tì-hūi ê cha-bó͘-lâng, góa tùi i ê sin-khu-téng o̍h-tio̍h chiok chē mi̍h-kiāⁿ.
In-ūi ū chit-khoán ê iân-hūn, koh ka-siōng chū sè-hàn tō chiok-ài tòe a-má chò-hóe khòaⁿ koa-á-hì, tī tāi-ha̍k mā ū chiap-chhiok kòe koa-á-chheh, só͘-í góa tùi Tâi-gí-bûn sī jú o̍h jú ū hèng-chhù. Chit kúi tang góa mā khai-sí chhōa ha̍k-seng-á chham-ka Tâi-gí lóng-tho̍k ê pí-sài. Tī kòe-têng tiong góa jīn-bat chiok chē ê Tâi-bûn-jī, Pe̍h-ōe-jī kap sio̍k-gí, mā chhim-chhim liáu-kái Tâi-gí chiâⁿ-chò lán Tâi-oân-lâng bó-gí ê goân-in.
Tâi-gí, ū chiok súi ê siaⁿ-im, te̍k-sû ê khùi-kháu, koh ū kok-tē bô-kâng ê khiuⁿ-kháu, kap hong-hù to-goân ê Tâi-oân bûn-hòa, sī lán Tâi-oân-lâng tin-kùi ê pó-chōng. Só͘-í lán eng-kai ài hó-hó-á chhui-sak Tâi-gí. M̄-nā ka-kī ài chia̍p kóng, mā ài kà lán ê sī-sè se̍k-sāi lán ê bó-gí. Hō͘ Tâi-gí m̄-nā bē tn̄g-kin, koh ē-sái kā lán ê chó͘-sian só͘ lâu--lo̍h-lâi ê tiōng-iàu châi-sán thoân-sêng hō͘ āu chi̍t tāi. Hō͘ Tâi-gí kè-sio̍k tī Tâi-oân chit tè bí-lē ê thó͘-tē seⁿ-thòaⁿ kiat-kó.
讀hōo你聽：
文章屬作者個人意見，文責歸屬作者，本報提供意見交流平台，不代表本報立場。
