【台語世界／錄音】Ji̍t-pún ê Koài-sū

是按怎欲揀這篇：
社會leh走，m̄-thang khiàn-sńg厚，人情世事tio̍h-ài bat透透。Ùi chit篇1886年ê白話字小說看--來，利用人心ê軟chiáⁿ迷信來拍騙--ê，m̄-sī現今社會chiah有ê代誌。Che百外冬ê教示kā lán講--ê，是人íng-íng比鬼神koh-khah可怕。

Chha-put-to 10 nî chêng, tī Ji̍t-pún ê chng-siā ū 1 lâng khì hioh tī hit kheh-tiàm, tī hia chia̍h hó mi̍h, iā tòa hó só͘-chāi, chhiáⁿ lâng lâi chhoe siau chhiùⁿ khek, lim chiú khòai-lo̍k 1 tiûⁿ. Kàu beh khùn ê sî, hoan-hù tiàm-chú, kah i bîn-á-chài 11 tiám-cheng tio̍h kiò i chhíⁿ.

Hit ê tiàm-chú chiū chiàu i ê oē, kàu hit-sî ji̍p-khì beh kiò--i; khòaⁿ-kìⁿ bîn-chhn̂g chêng soan-chhut 1 ki hô͘-lî bóe, hut-jiân kiaⁿ kàu bē-kò͘--tit, sûi-sî cháu--chhut-lâi, phah-sǹg hit ê lâng-kheh tek-khak sī iau-kòai. Ka-tī teh siūⁿ--kioh m̄-kú ū hoan-hù--i, nā bô kiò--i, iū kiaⁿ liáu hō͘ i kòe-siàu khiàn-chek. Ko͘-put-chiong koh-chài ji̍p--khì, chiū khòaⁿ hit ê lâng-kheh chē tī bîn-chhn̂g, teh chia̍h hun.

Hit ê lâng-kheh khòaⁿ-kìⁿ tiàm-chú sim-sîn tah-hiahⁿ, chiū mn̄g--i, “Lí ū ji̍p-lâi chia khòaⁿ-kìⁿ sáⁿ-hòe?” Tāi-seng tiàm-chú m̄-káⁿ kóng, kan-ta the-sî kóng, “Bô ah, Bô ah!” Hit ê lâng-kheh koh kóng, “Lí tek-khak ū khòaⁿ-kìⁿ sím-mi̍h--leh, lí tio̍h bêng-bêng kā góa kóng.” Hit ê tiàm-chú jiân-āu chiah kā i kóng láu-si̍t, “Góa ū khòaⁿ-kìⁿ 1 ki hô͘-lî bóe.”

Hit ê lâng-kheh chiah ìn i kóng, “Hm̄-hm̄, lí taⁿ í-keng ū khòaⁿ--kìⁿ, góa put-hông si̍t-chāi kā lí kóng. Góa chīu-sī lāu hô͘-lî, siông-sî tiàm tī soaⁿ--nih; chit-tia̍p lâi chia sī beh pān tāi-chì. Lí só͘ khòaⁿ só͘ thiaⁿ chit-hō sū, lí toàn-toàn m̄-thang kā lâng kóng. Lí nā kó-jiân án-ni, sio̍k-hō͘ lí put-lūn ū chîⁿ hē tī biō--nih, góa beh hō͘ lí ke 1 pōe.” Kóng liáu, chīu chò i khí-sin, lóng bô poàⁿ-îⁿ só͘-hùi hō͘--i; hit ê tiàm-chú iā m̄-káⁿ kā i the̍h.

Thèng-hāu kàu bîn-á-chài, chīu chin-chiàⁿ the̍h 50 chîⁿ hē tī biō--nih chhì-khòaⁿ; kàu āu--ji̍t lâi khòaⁿ, kó-jiân ū pìⁿ 100. Hē kàu kuí-nā ji̍t, iû-goân sī án-ni, chāi hit ê tiàm-chú put-chí chhim-sìn--lah. Sim-koaⁿ ná tham, kàu lō͘-bóe chiū khioh kàu 100 kho͘, koh khì hē hia.

Kàu bîn-á-chài khì khòaⁿ, m̄-nā bô ke, hām i ka-tī--ê iā soah bô--khì. Iáu-kú m̄ sí-sim, chiū koh khì hē 1 pái; keh-ji̍t khì khòaⁿ, iû-goân sī bô--khì. Kàu hit-tia̍p, chiū chai--kioh sī hō͘ kong-kùn phah-phiàn--khì; hit ê lâng sêng-si̍t m̄-sī hô͘-lî, put-kò sī chai in ū tùi-tiōng hit ê khiàn-sńg, só͘-í chhoē chit ê phāng lâi choán-chia̍h--i.

讀予你聽：

（1886年2--月《台灣府城教會報》無落名ê〈日本ê怪事〉。本文由台灣羅馬字協會提供；資料來源：「台灣白話字文獻館」網站 。）

註：本文使用傳統白話字，一寡字詞ê語音kap語意thang上白話字台語文網站查詢。

請參照【教育部漢字kap台羅合用版】

延伸閱讀：
​・白話字文學：台灣文學的早春（台灣白話字文獻館）
・【台語世界／錄音】白話文、文言文攏是中國文，參考tsit篇講著台灣白話文學歷史ê部份

若欲投稿，請寄：binpotgb@gmail.com，文章字數 600-800；文章若採用，有淡薄仔稿費。

請上【台語世界】閱讀閣較濟相關文章。