新聞標題【民報】【台語世界/錄音】Tiām-chí ê台語教學
寄件人 E-mail
收件人 E-mail

【台語世界/錄音】Tiām-chí ê台語教學

 2019-10-02 13:19
語言主要ê精神是聲音。原住民語保存無用漢字。Siraya語kàu-taⁿ ē-tàng復育,lóng是佔tio̍h無漢字干擾ê優勢。羅馬字是國際通行文字,大人gín-á lóng ē-sái透過學習來寫母語。有書寫才會久長koh有威力。圖/台灣羅馬字協會提供
語言主要ê精神是聲音。原住民語保存無用漢字。Siraya語kàu-taⁿ ē-tàng復育,lóng是佔tio̍h無漢字干擾ê優勢。羅馬字是國際通行文字,大人gín-á lóng ē-sái透過學習來寫母語。有書寫才會久長koh有威力。圖/台灣羅馬字協會提供

10外年來我lóng tī第一線教台語羅馬字,ùi幼兒、小學、國中到社區大學lóng有。M̄-koh阮tī教育部ê地位猶原號做「母語教學支援人員」,m̄是老師。照講學校ê台語課是beh救母語--ê,救母語需要有書寫ê教育。書寫系統ài簡單好學。

俗語講:「話是風,字是蹤」。母語就是ài文字化。Ài選擇簡單ê文字服務幼路複雜ê語音。Bē理解--ê是教育體制內,客語、台語ê母語政策無鼓勵老師學簡單實用ê羅馬字。Soah要求去背he怪漢字。因為逐族群lóng有語音描述ê精密度,語調、語音無仝就會「一丈差9尺」。Kám講寫台灣話一定ài用漢字?Nā án-ne講,對原民語就無公平--ah!

語言主要ê精神是聲音。原住民語保存無用漢字。Siraya語kàu-taⁿ ē-tàng復育,lóng是佔tio̍h無漢字干擾ê優勢。羅馬字是國際通行文字,大人gín-á lóng ē-sái透過學習來寫母語。有書寫才會久長koh有威力。尤其是台語七聲八調,照音chhōe字,是連幼兒mā會曉ê代誌。雖然資源真有限,阮逐學期tī短短ê時間內,mā lóng有教gín-á會曉羅馬字讀寫ê例。Koh社區大學學tio̍h羅馬字ê大人,mā開始寫台語文投稿--ah。學生ùi學tio̍h台語,認bat本土歷史、地理kap文學,建立自信。有心ê人早就chhoân好國際交流ê手內jí--ah。

當初在地語文平平hông打壓,今soah分龜跳坎,獨獨台語無地位,hông邊緣化。Chín連越南語lóng比台語koh較有資源通chhéng。濟濟台語人繳ê稅金,soah lóng是別種母語人ê資源。占多數ê台語人kan-taⁿ giàn-sian-ko niâ。我認為台灣ê公平正義tio̍h-ài爭取母語ê公平教育,tī母語教育tiām-chí做起。

台灣字(白話字)版

Tiām-chí ê Tâi-gí Kàu-ha̍k
Bûn, Lio̍k-im/ Tân Kim-hoa

10 gōa nî lâi góa lóng tī tē-it sòaⁿ kà Tâi-gí Lô-má-jī. Ùi iù-jî, sió-ha̍k, kok-tiong kàu siā-khu tāi-ha̍k lóng ú. M̄-koh gún tī Kàu-io̍k-pō͘ ê tē-ūi, iû-goân hō-chò “Bó-gí kàu-ha̍k chi-oōn jîn-goân” , m̄ sī lāu-su. Chiàu-kóng ha̍k-hāu ê Tâi-gí-khò sī beh kiù bó-gí--ê. Kiù bó-gí su-iàu ū su-siá ê kàu-io̍k, su-siá hē-thóng ài kán-tan hó-o̍h.

Sio̍k-gí kóng, “Ōe sī hong, jī sī chong.” Bó-gí tō-sī ài bûn-jī-hòa, ài soán-te̍k kan-tan ê bûn-jī ho̍k-bū iù-lō͘ ho̍k-cha̍p ê gí-im. Bē lí-kái--ê sī kàu-io̍k thé-chè-lāi, Kheh-gí, Tâi-gí ê bó-gí chèng-chhek bô kó͘-lē lāu-su o̍h kan-tan si̍t-iōng ê Lô-má-jī, soah iau-kiû khì pōe he koài hàn-jī. In-ūi ta̍k cho̍k-kûn lóng ū gí-im biâu-su̍t ê cheng-bi̍t-tō͘, gí-tiāu gí-im bô-kâng tō ē “chi̍t tn̄g chha káu chhioh” . Kám-kóng siá Tâi-oân-ōe it-tēng ài iōng hàn-j? Nā án-ne kóng, tùi Goân-chū-bîn-gí tō bô kong-pêⁿ--ah.

Gí-giân chú-iàu ê chêng-sîn sī siaⁿ-im. Goân-chū-bîn-gí pó-chûn bô iōng hàn-jī. Siraya gí kàu-taⁿ ē-tàng ho̍k-iok, lóng sī chiàm-tio̍h bô hàn-jī kan-jiáu ê iu-sè. Lô-má-jī sī kok-chè thong-hêng bûn-jī, tōa-lâng gín-á lóng ē-sái thàu-kòe ha̍k-si̍p lâi siá bó-gí. Ū su-siá chiah ē kú-tn̂g koh ū ui-le̍k. Iû-kî sī Tâi-gí chhit siaⁿ peh tiāu, chiàu im chhōe jī, sī liân iù-jī mā ē-hiáu ê tāi-chì. Sui-jiân chu-goân chin iú-hān, goán ta̍k ha̍k-kî tī té-té ê sî-kan lāi mā lóng ū kà gín-á ē-hiáu lô-má-jī tha̍k-siá ê lē. Koh siā-khu tāi-ha̍k o̍h-tio̍h Lô-má-jī ê tōa-lâng, mā khai-sí siá Tâi-gí bûn tâu-kó--ah. Ha̍k-seng ùi o̍h-tio̍h Tâi-gí, jīn-bat pún-thó͘ le̍k-sū, tē-lí kap bûn-ha̍k, kiàn-li̍p chu-sìn. Ū sim ê lâng chá tō chhoân-hó kok-chè kau-liû ê chhiú-lāi-jí--ah!

Tong-chho͘ chāi-té gí-bûn pêⁿ-pêⁿ hông táⁿ-ap, taⁿ soah pun-ku thiàu-khám, to̍k-to̍k Tâi-gí bô tē-ūi, hông pian-iân-hòa. Chín liân Oa̍t-lâm-gí lóng pí Tâi-gí koh khah ū chu-goân thang chhéng. Chē-chē Tâi-gí-lâng kiáu ê sòe-kim, soah lóng sī pa̍t chióng bó-gí-lâng ê chu-goân. Chiàm to-sò͘ ê Tâi-gí-lâng kan-taⁿ giàn-sian-ko niâ. Góa jīn-ûi Tâi-oân ê kong-pêⁿ chèng-gī

讀hōo你聽:

 


文章屬作者個人意見,文責歸屬作者,本報提供意見交流平台,不代表本報立場。

相關新聞列表
生活食堂