咱人ê身軀若像是一个國家，免疫系統tō若親像是國家ê軍隊佮警察，保護領土內面國民ê安全，佮像警察仝款，維持各行各業ê規矩，人民ê行為秩序。伊有三大功能，頭一hāng:ē曉分辨敵ngó͘，是家己正常ê細胞，ā是外來侵入ê mn̍gh-kiāⁿ，像細菌（bǎi-kín）、病毒、寄生蟲téng-téng。第二chân：抵抗佮消滅入侵ê mn̍gh-kiāⁿ。只要若有外來ê勢力侵門踏戶，進入咱ê身軀，i tō會kā結果tàn-tiāu，保護咱ê身體，保持健康ê chōng-hóng。第三kiāⁿ：監視咱身軀底ê正常細胞kám-ū變相或者是癌化，若有照規矩來ê正常細胞，攏總無代誌，若是有變相或者是癌化ê細胞，i tō ē發動攻擊，來kā遮--的 káu-koài無乖ê細胞，清清tàn-tiāu，予這寡細胞毋敢假鬼假怪。所以身體若欲健康順利，勇kiāⁿ吃百二，tō ài kā「免疫力」調整予順sī。
免疫系統伊真特殊，袂干焦tī身軀內底ê某一个器官ā是五臟六腑 （心、肝、脾、肺、腎téng），或者是組織內底。in是一群ē使四界走ê白血球，利用體內ê淋巴佮血水ê循環系統，tī歸身軀執行任務。in ê功能分作『多形核細胞、吞噬細胞、淋巴殺手細胞』，細胞會生出細胞素、干擾素、介白質、佮發炎物質ê化學物質，來進行免疫ê反應。免疫力ê好bái，是ùi父母hia種--落來ê，put kò hiō-thian ê環境，生活習慣佮chia̍h-sit，嘛會影響免疫力ê hó-bái。第一khah mài chia̍h siūⁿ-chē 鹽、糖、油。ke chia̍h一寡有『維他命、抗氧化物質、酵素、蛋白質』ê 食物，第二khah 捷運動，像散步 泅水、氣功、太極拳，攏會使hō͘血--nih ê 含氧量增加。第三盡量mài ū壓力khǹg-tì心肝頭，保持快樂ê心情。
Tī這个疫情當湠ê時陣，tō會chai-iáⁿ家己，各方面ê免疫力是強也是弱。phì-jū kóng一群人仝齊tī一台車--nih，作伙三點鐘，有人khì hông òe--tio̍h病毒，有人平安無代誌，這tō是「身體ê免疫力」。防疫警戒若進入第四級，所有ê人攏袂用ē出門，有人一冬ah kok毋免煩惱吃、穿、用，有人七工niâ, tō米甕仔lāng-tin-tang，這tō是「財務ê免疫力」。仝款面對看袂著--ê『新冠病毒』有人抱著樂觀ê心，用積極ê作為求生存，有ê是怨天怨地，怨hāu-hia怨pn̄g-lē，這tō是「心理ê免疫力」。防疫中心呼籲逐家盡量mài出門，這時有人趁機會讀書，tī厝--nih運動ā是學一寡技術，有ê是規工看電視，póe手機仔，若無tō是tó-leh睏，這tō是「價值ê免疫力」。
這pái ê『新冠病毒』疫情，tùi所有ê人類來講，是一擺殘酷ê篩選，『物競天擇，適者生存，不適者淘汰』這句名言，用tī這陣，應該算是真bā-sǹg--ê一句話。thàn這陣有這个機會，咱tō好好á反省檢點家己，咱ê身體、閱歷、認知、人性、良知、勇氣、思想、靈魂、價值téng-téng，這kóa免疫力是毋是有夠強，若是發覺無夠，tō趕緊調整補充加強咱ê各種免疫力。
台灣字（白話字）版
Bián-e̍k-le̍k
Lán-lâng ê sin-khu ná-chhiūⁿ sī chi̍t-ê kok-ka. Bián-e̍k hē-thóng tō ná chin- chhiūⁿ sī kok-ka ê kun-tūi kah kéng-chhat, pó-hō͘ léng-thó͘ lāi-bīn kok-bîn ê an-choân. Kah chhiūⁿ kéng-chhat kâng-khoán, ûi-chhî kok-hâng kok-gia̍p ê kui-kí, jîn-bîn ê hêng-ûi tia̍t-sū. I ū saⁿ tōa kong-lêng. Thâu-chi̍t-hāng: ē-hiáu hun-piān te̍k-ngó͘, sī ka-kī chèng-siông ê sè-pau, ā-sī gōa-lâi chhim-ji̍p ê mn̍gh-kiāⁿ, chhiūⁿ bǎi-kín pīⁿ-to̍k kià-seⁿ-thâng téng-téng. Tē-jī-chân: té-khòng kap siau-bia̍t ji̍p-chhim ê mn̍gh-kiāⁿ. Chí-iàu nā-ū gōa lâi ê sè-le̍k chhim-mn̂g ta̍h-hō͘, chìn-ji̍p lán-ê sin-khu, i tō ē kā kiat-kó tàn-tiāu. Pó-hō͘ lán-ê sin-thé, pó-chhî kiān-khong ê chōng-hóng. Tē-saⁿ-kiāⁿ: kàm-sī lán sin-khu-té ê chèng-siông sè-pau kám-ū piàn-siùⁿ he̍k-chiá-sī gâm-hòa. Nā-ū chiàu kui-kí lâi ê chèng-siông sè-pau, lóng-chóng bô tāi-chì. Nā-sī ū piàn-siùⁿ he̍k-chiá-sī gâm-hòa ê sè-pau, i tō ē hoat-tōng kong-kek, lâi kā chia ê káu-koài bô-koa ê sè-pau chheng-chheng tàn-tiāu, hō͘ chit-kóa sè-pau m̄-káⁿ ké-kúi ké-koài. Só͘-í sin-thé nā-beh kiān-khong sūn-lī ióng-kiāⁿ chia̍h-pah-jī, tō ài kā “bián-e̍k-le̍k”tiâu-chéng hō͘ sūn-sī.
Bián-e̍k hē-thóng i chin te̍k-sû, bē kan-ta tī sin-khu lāi-té ê bó͘ chi̍t ê khì-koan ā-sī ngó͘-chōng lio̍k-hú “sim, koaⁿ, pî, hì, sīn téng”, he̍k-chiá sī cho͘-chit lāi-té. In sī chi̍t-kûn ē-sái sì-kè cháu ê pe̍h-hoeh-kiû. Lī-iōng thé-lāi ê lîm-pa kah hoeh-chúi ê sûn-khoân hē-thóng tī kui-sin-khu chip-hêng jīm-bū. In ê kong-lêng hun chò “to-hêng-he̍k sè-pau, thun-chia̍h sè-pau, lîm-pa sat-chhiú sè-pau”. Sè-pau ē seⁿ chhut sè-pau-sò͘, kan-jiáu-sò͘, kài-pe̍h-chit kap hoat-iām bu̍t-chit ê hòa-ha̍k but-chit, lâi chìn-hêng bián-e̍k ê hoán-èng. Bián-e̍k-le̍k ê hó-bái, sī ùi pē-bú hia chéng--lo̍h-lâi ê. Put-kò hiō-thian ê khoân-kéng, seng-oa̍h si̍p-koàn kap chia̍h-si̍t, mā ē éng-hióng bián-e̍k-le̍k ê hó-bái. Tē-it: khah-mài-chia̍h siūⁿ-chē iâm, thn̂g, iû. Ke chia̍h chi̍t-kóa ū “bi-ta-bín khòng-ióng-hòa bu̍t-chit kàⁿ-sò͘ tàn-pe̍h-chit” ê si̍t-bu̍t. Tē-jī: khah chia̍p ūn-tōng, chhiūⁿ sàn-pō͘, siû-chúi, khì-kang, thài-ke̍k-kûn, lóng ē-sái hō͘ hoeh--nih ê hâm-ióng-liōng cheng-ka. Tē-saⁿ: chīn-liōng mài ū ap-le̍k khǹg-tì sim-koaⁿ-thâu, pó-chhî khoài-lo̍k ê sim-chêng.
Tī chit-ê e̍k-chêng tng thòaⁿ ê sî-chūn, tō-ē chai-iáⁿ ka-kī kok-hong-bīn ê bián-e̍k-le̍k sī kiông iah-sī jio̍k. Phì-jū-kóng chi̍t-kûn-lâng tâng-chê tī chi̍t-tâi chhia--nih, choh-hóe saⁿ--tiám-cheng, ū lâng khì hông òe-tio̍h pīⁿ-to̍k, ū lâng pêng-an bô-tài-chì. Che tō sī “sin-thé ê bián-e̍k-le̍k”. Hông-e̍k kéng-kài nā chìn-ji̍p tē-sì-kip, só͘-ū ê lâng long bōe-ēng ē chhut-mn̂g. Ū lâng chi̍t-tang á kok m̄-bián hoân-ló chia̍h, chhēng, ēng; ū lâng chhi̍t-kang niâ tō bí-àng-á lāng-tin-tang. Che tō sī “châi-bū ê bián-e̍k-le̍k”. Kāng-khoán bīn-tùi khòaⁿ-bōe-tio̍h ê “sin-koàn pīⁿ-to̍k” ū lâng phō–tio̍h lo̍k-koan ê sim, iōng chek-ke̍k ê chok-ûi kiû seng-chûn; ū--ê sī oàn-thiⁿ oàn-tē, oàn hāu-hia oàn pn̄g-lē. Che-tō-sī “sim-lí ê bián-e̍k-le̍k”. Hông-e̍k tiong-sim ho͘-io̍k ta̍k-ê chīn-liōng mài-chhut-mn̂g. Chit-sî ū lâng thàn ki-hōe thak-chheh, tī chhù--nih ūn-tōng ā-sī o̍h chi̍t-kóa ki-su̍t. Ū ê sī kui-kang khòaⁿ tiān-sī, póe chhiú-ki-á. Nā-bô tō-sī tó leh khùn. Che tō sī “kè-ta̍t ê bián-e̍k-le̍k”.
Chit-pái ê “sin-koàn pīⁿ-to̍k” e̍k-chêng, tùi só͘-ū ê jîn-lūi lâi-kóng, sī chi̍t-pái chân-khok ê thai-soán. “Bu̍t-kèng thian-ta̍k sek--chiá seng-chûn, put-sek--chiá tô-thài” chit-kù bêng-gân, iōng tī chit-chūn, èng-kai-sī chin bā-sǹg ê chi̍t-kù-ōe. Thàn chit-chūn ū chit ê ki-hōe, lán tō hó-hó-á hoán-séng kiám-tiám ka-kī. Lán-ê sin-thé oa̍t-le̍k jīn-ti jîn-sèng liông-ti ióng-khì su-sióng lêng-hûn kè-ta̍t téng-téng, chit-kóa bián-e̍k-le̍k sī-m̄-sī ū-kàu kiông. Nā-sī hoat-kak bô-kàu, tō kóaⁿ-kín tiāu-chéng pó͘-chhiong ka-kiông lán-ê kok-chióng bián-e̍k le̍k.
讀hōo你聽：
文章屬作者個人意見，文責歸屬作者，本報提供意見交流平台，不代表本報立場。
