幾冬前佇客廳看電視，節目做到一个坎站，拄好佇歌星teh換表演服裝的時，電視螢幕出現一个信息。是teh講:有人認為台客真sông，講台語是無水準--ê。毋過暗會的製作單位講:台客毋是sông-piah-piah--ê，是pha-li pha-li--ê，是代表漂撇的台灣精神，講台語是高水準--ê。當我看到chia的時，心內嶄然仔認同製作單位的觀點。
紲--落去隔工透早，閣佇新聞媒體頂面看著全國上蓋美麗的士官長，攑 mài-khuh ǹg逐家大聲講:咱的總統馬英九這馬tng teh落台ah。雖罔是一个口誤，總是予逐家聽--著，心內 khi-mo͘-chih 煞一直giang--起來。因為這句話 kám毋是真bû-ta-ôa講出hiàng時所有台灣人的心聲?毋過hiàng-sî馬英九的民調kan-na 9 pha，嘛是閣激phiâⁿ-phiâⁿ毋願落台。總是這句話著ē-tàng chiâⁿ做是送予所有台灣人上好的新年禮物。
會記得細漢讀冊的時，當時的新聞局長宋--ê，有規定所有軍公教的機構攏愛講華語，連阮佇學校的讀冊囡仔嘛愛講華語。總是阮有幾ê仔較 má-chih--ê,攏會佇私底下偷偷仔講台語，毋過愛真細膩，若無、予班上hit-ê chhiah-pê-pê的死查某鬼仔登記--tio̍h，著愛予老師處罰，真正是蹧躂咱所有的台灣囡仔thiám-thiám。有一擺我的阿母來學校揣--我，我佮阿母講台語嘛予人檢舉，因為按呢hông登記--過，真是衰甲lak-phí-á。佇hit當時仔ē-tàng 講家己愛講的母語，是jōa-nī-á幸福--ê，彼款的心情是這馬的少年囡仔無發度體會ē tio̍h--ê.
隨著社會民主化的變遷，有一寡政治佬仔，為著beh騙咱下港人的選票，復倒beh學講in認為chiâⁿ-sông閣chiâⁿ無水準的台語。一開喙tō講著bē輾轉的台語，閣講甲喙角全波。予人一聽、著知影，是beh來騙咱台灣人的寶貴選票--ê。總是嘛有一寡仔頭殼khōng lâm-á-khóng的人予in騙--去，抑是為著淡薄仔金錢，出賣家己的選票，tō 按呢造成原底穿佇塗跤teh la̍p的鞋仔，煞變chiâⁿ佇半空中teh飛， tō閣sńg-tn̄g咱勞工所納的稅金，去買網仔來sîn。Kám毋知咱人民橐袋仔tē磅子，逐口灶攏kiông-beh吊鼎ah! tō親像古早人講--ê，天地顛倒péng ah，若無、鞋仔khah ē佇半空中teh飛neh?
台灣人講台語，原底tō是天公地道的代誌。佇以前阮做空課的時，逐个司機佇無線電頂頭，嘛攏用台語 teh連絡。有一半ê仔佇眷村大漢的司機，嘛攏tòe阮講台語，雖罔毋是chiâⁿ輾轉，總是阮嘛是聽有in講話的意思。有一工的暗頭仔，調度人員tō佇無線電頂頭kā一个司機講:你這chōa走完tō ē-tàng先下班ah。hit-ê司機tō應講:多謝、按呢我『sian nâi cháu』我是台語人有受過台語專門的訓練，耳空有較利小khóa仔，聽甲chiâⁿ清楚，伊--ê意思是beh講勞力，我先來走。有人雄雄聽無意思tō teh講:無人beh看lah，若是媠姑娘仔beh『sian nâi cháu』一定chiâⁿ-chē人beh看。有佗一隻鳥仔bē食臊neh，Kiám-chhái連唸阿彌陀佛的人嘛擋袂牢。
總是我認為伊有認同咱的母語，閣beh學講文雅的台語，這款的精神tō值得咱kā伊鼓勵佮呵咾。因為講文雅的台語，che嘛是一款愛台灣的表現。這馬有真濟囡仔袂曉講咱的母語，甚至hām聽tō聽無意思，這著是受著外來政權的洗腦所造成--ê。
希望咱逐家ē-tàng盡心盡力來sak咱的母語，對咱家己的家庭做起，予咱的下一代攏習慣用母語來溝通。因為母語是上帝賞賜咱番薯仔囝一个真媠閣chiâⁿ好聽的禮物。願咱sông閣有力的番薯仔囝，ē-tàng早一日出頭天。
台灣字（白話字）版
Sông koh ū-la̍t
chok-chiá／So͘ Iàn-tek、So͘ Sēng-chong
Kúi-tang-chêng tī kheh-thiaⁿ khòaⁿ tiān-sī . chiat-bo̍k chò-kàu chi̍t-ê khám-chām. tú-hó tī koa-chheⁿ teh oāⁿ piáu-ián ê ho̍k-chong ê-sî. tiān-sī êng-bō͘ chhut-hiān chi̍t-ê sìn-sit. sī teh kóng: ū-lâng jīn-ūi Tâi-kheh chiâⁿ-sông. kóng Tâi-gí sī bô chúi-chún ê. m̄-koh àm-hōe ê chè-chok tan-ūi jīn-ūi: Tâi-kheh m̄-sī sông-piah-piah--ê. sī pha-li pha-li--ê. sī tāi-piáu phiau-phiat ê Tâi-oân cheng-sîn. kóng Tâi-gí sī ko-chúi-chún--ê. tng góa khòaⁿ kàu-chia ê-sî. sim-lāi chám-jiân-á jīn-tông chè-chok tan-ūi ê koan-tiám.
Sòa--lo̍h-khì keh-kang thàu-chá. koh tī sin-bûn mûi-thé téng-bīn khòaⁿ-tio̍h choân-kok siōng-kái bí-lē ê sū-koaⁿ-tiúⁿ gia̍h mài-khuh ǹg ta̍k-ke tōa-siaⁿ kóng: lán--ê chóng-thóng Má Eng-kiú chím-má tng teh lo̍h-tâi ah. Sui-bóng sī chi̍t-sî ê kháu-gō͘. chóng-sī hō͘ ta̍k-ê-lâng thiaⁿ--tio̍h. sim-lāi khi-mo͘-chih soah it-ti̍t giang--khí-lâi. in-ūi chit-kù-ōe kám m̄-sī chin bû-ta-ôa kóng-chhut hiàng-sî só͘-ū Tâi-oân-lâng ê sim-siaⁿ? m̄-koh hiàng-sî Bé Eng-káu ê bîn-tiau kan-na 9 pha, mā-sī koh kek-phiâⁿ-phiâⁿ m̄-goān lo̍h-tâi. chóng-sī chit-kù-ōe tō ē-tàng chiâⁿ-chò sī sàng-hō͘ só͘-ū Tâi-oân-lâng siōng-hó ê sin-nî lé-mi̍h.
Ē-kì--tit. sè-hàn tha̍k-chheh ê sî. tng-sî ê sin-bûn kio̍k-tiúⁿ Sòng--ê. ū kui-tēng só͘-ū kun-kong-káu ê ki-kò͘. lóng-ài kóng Hôa-gí. liân goán tī ha̍k-hāu ê tha̍k-chheh gín-á mā-ài kóng Hôa-gí. chóng-sī goán ū kuí-ê-á khah má-chih--ê. lóng-ē tī su-té-hā thau-thau-á kóng Tâi-gí. m̄-koh ài chin sè-jī. nā-bô, hō͘ pan-siōng hit-ê chhiah-pê-pê ê sí-cha-bó͘ kuí-á teng-kì--tio̍h. tō ài hō͘ lāu-su chhú-hoa̍t. chin-chiàⁿ sī chau-that lán só͘-ū ê Tâi-oân gín-á thiám-thiám. Ū chit-pái góa ê a-bó lâi ha̍k-hāu chhōe--góa,góa kah a-bó kóng Tâi-gí mā hō lâng kiám-kí. In-ūi án-ne hông teng-kì--kòe. chin-sī soe kah lak-phí-á. tī hit-tong-sî ē-tàng kóng ka-kī ài-kóng ê bó-gí. sī jōa-nī-á hēng-hok--ê. hit-khoán ê sim-chêng sī chím-má ê siàu-liân gín-á bô-hoat-tō͘ thé-hōe ē-tio̍h--ê.
Sûi-tio̍h siā-hōe bîn-chú-hòa ê piàn-chhian. ū chi̍t-kóa-á chèng-tī láu-á. ūi-tio̍h beh phiàn lán ē-káng-lâng ê soán-phiò. ho̍k-tò beh o̍h-kóng in jīn-ûi chiâⁿ-sông koh chiâⁿ-bô chúi-chún ê Tâi-gí. chi̍t-khui-chùi tō kóng-tio̍h bē-lìn-tńg ê Tâi-gí. koh kóng-kah chhùi-kak choân-pho. hō͘-lâng chi̍t-thiaⁿ tō chai-iáⁿ. sī-beh lâi phiàn lán Tâi-oân-lâng ê pó-kuì soán-phiò--ê. chóng-sī mā ū chi̍t-kóa-á thâu-khak khōng lâm-á-khóng ê lâng hō in phiàn--khì. ia̍h-sī uī-tio̍h tām-po̍h-á kim-chîⁿ. chhut-bē ka-kī ê soán-phiò. tō án-ni chō-sêng goân-té chhēng tī thô͘-kha teh la̍p ê ê-á. soah piàn-chiâⁿ tī poàn-khong-tiong teh poe. tō koh sńg-tn̄g lán lô-kang só͘-la̍p ê sòe-kim. khì-bé bāng-á lâi sîn. kám m̄-chai lán jîn-bîn lak-tē-á tē-pōng-chí ta̍k-kháu-chàu lóng kiông-beh tiàu-tiáⁿ ah! tō chhin-chhiūⁿ kó͘-chá-lâng kóng--ê. thiⁿ-tē tian-tò-péng ah! nā-bô ê-á khah-ē tī poàn-khong-tiong teh poe neh?
Tâi-oân-lâng kóng Tâi-gí. goân-té tō-sī thiⁿ-kong tē-tō ê tāi-chì. tī í-chêng goán chò khang-khòe ê-sî. ta̍k-ê su-ki tī bô-sòaⁿ-tiān téng-thâu. mā lóng ēng Tâi-gí teh liân-lo̍k. ū chi̍t-pòaⁿ-ê-á tī koàn-chhoan tōa-hàn ê su-ki. mā-sī lóng tòe goán kóng Tâi-gí. sui-bóng m̄-sī chiâⁿ lìn-tńg. chóng-sī goán mā-sī thiaⁿ ū in kóng-ōe ê ì-sù. ū chi̍t-kang ê àm-thâu-á. tiàu-tō͘ jîn-goân tō tī bô-sòaⁿ-tiān téng-thâu kā chi̍t-ê su-ki kóng: lí chit-chōa cháu-oân tō ē-tàng seng hā-pan ah!. hit-ê su-ki tō ìn kóng: to-siā án-ni góa『sian nâi cháu』 góa sī Tâi-gí-lâng ū siū-kòe Tâi-gí choan-bûn ê hùn-liān. hīⁿ-khong ū khah-lāi sió-khóa-á. thiaⁿ-kah chiâⁿ chheng-chhó. i--ê ì-sù sī beh kóng: ló͘-la̍t, góa seng lâi-cháu, ū lâng hiông-hiông thiaⁿ-bô ì-sù tō teh kóng: bô-lâng beh khòaⁿ lah,nā-sī súi ko͘-niû-á beh『sian nâi cháu』it-tēng chiâⁿ-chē-lâng beh khòaⁿ. ū tó chi̍t-chiah niau-á bē chia̍h-chho neh, Kiám-chhái liân liām a-mí-tō͘-hu̍t ê lâng mā tòng-bōe-tiâu.
Chóng-sī góa jīn-ûi i ū jīn-tông lán ê bó-gí. Koh beh o̍h-kóng bûn-ngá ê Tâi-gí. chit-khoán ê cheng-sîn tō ta̍t-tit lán kā i kó͘-lē kap o-ló . in-ūi kóng bûn-ngá ê Tâi-gí. che mā-sī chi̍t-khoán ài Tâi-oân ê piáu-hiān. chím-má ū chin-chē gín-á bē-hiáu kóng lán ê bó-gí. sīm-chì hām thiaⁿ tō thiaⁿ bô ì-sù. che tō-sī siū-tio̍h gōa-lâi chèng-koân ê sé-náu só͘ chō-sêng--ê.
Hi-bāng lán ta̍k-ke ē-tàng chīn-sim chīn-le̍k. lâi chhui-sak lán ê bó-gí. tùi lán ka-tī ê ka-têng chò-khí. hō͘ lán ê ē-chi̍t-tāi lóng si̍p-koàn ēng bó-gí lâi ko͘-thong. in-ūi bó-gí sī Siōng-tè siúⁿ-sù lán han-chî-á kiáⁿ chi̍t-ê chin-suí koh chiâⁿ hó-thiaⁿ ê lé-mi̍h. goān lán sông koh ū-la̍t ê han-chî-á kiáⁿ. ē-tàng chá-chi̍t-ji̍t chhut-thâu-thiⁿ.
讀hōo你聽：
文章屬作者個人意見，文責歸屬作者，本報提供意見交流平台，不代表本報立場。
