人性本質ê養成kap表現，一般kap原生家庭ê環境、父母ê教育方式，有chin koân比例ê關聯性。求學階段身軀邊ê同學，食頭路ê同事，加減lóng會影響tio̍h思考kap行為ê模式。無得確是ǹg正面ê方向發展，mā無一定是ta̍uh-ta̍uh-á行向負面ê路程。Chit-chūn父母ê身教，tī囡仔ê心肝內，有絕對ê影響力。向善、偏惡，á是心懷慈悲ê腹腸，á是lóng以自我為中心ê思考模式，相信大多數是ùi父母hia學來ê。Tī sù-sīkhùiⁿ-oa̍h ê時chūn，逐个人lóng真gâu假仙，beh看出一个人ê本質bô hiah簡單。Tng公眾利益kap自身利益有所衝突，人kap人權利kap義務bē平ê時，bih tī每一个人頭殼內底ê，天使ā惡魔tō會am-khàm bē-tiâu tiām-tiām-á sô--出來。
人類tī這lia̍p地球頂koân做主，決定各種動植物ê生死。每一冬每一工，有偌濟物種tī這lia̍p地球頂面消失。所有ê人lóng沉迷tī文明kap科技達kàu有史以來ê巔峰，歡喜kah tòng-bē-tiāu ê sî，(Phì-jû ùi火星傳轉來火星地面ê相片、資料等等ê太空科技；通訊ê技術行入5G ê階層，生化科技有複製牛羊等等ê動物；更加有利用各種bâi-kín，製作『生化武器』)。 Sòa m̄知影！這lia̍p地球mā開始一步一步向人類ê無知，做一寡處罰。極端ê氣候hō͘極地ê冰山iûⁿ--khì，四界火山ê爆發，各地mā tiāⁿ-tiāⁿ地動，kńg-lê-á風、風颱四界亂舞，造成山崩地裂，土石流kap淹大水，猶koh有真濟國家予洘旱bú-kah頭殼mo͘h-le-sio。特別是這兩冬予全世界lóng感覺kiaⁿ-hiâⁿ ê『新冠肺炎』。
世界各國ê各个種族，ta̍k-pái nā ū災難發生，無論是天災iá是人禍，lóng會有一群人真積極熱心，無求回報，毋驚艱苦，無私ê付出家己ê時間kap精神，技術kap能力，金錢kap氣力。目的是beh予受創者，ē-tàng得到一絲絲á安慰，hō͘ in調整心情koh再振作起來，予這个世界koh-khah溫暖。M̄-koh，總是會有另外一寡人，想khang想縫欲趁不義之財。做出挔hiaⁿh柴添火𤏸擾亂社會ê代誌。就像這pái疫情ê時chūn，tī病院發生ê代誌。確診ê患者kā醫護人員thâi著傷ê事件。Chia-ê醫護人員，這chi̍t冬外冒著染著疫病ê危險，歸工穿著全套ê防護裝備，身軀頂ê衫á褲lóng khì予家己流ê汗sip kah tâm-lok-lok。雖罔加減ē ai-ai chap-chap，put過mā sī用一粒無私ê心，為著保全患者ê性命安全拍拚。這款ê精神真正予人敬佩啊! 翻頭看彼个確診ê患者，就為tio̍h家己ê私心，m̄願去隔離病房，驚失去行ta̍h ê自由，sòa掠狂gia̍h刀仔kā醫生佮護士thâi著傷。這款心態kap行為，正經會hō͘無私付出的人感覺chhìn-sim!
雖罔講『人不為己、天誅地滅』不過mā bōe用ē為tio̍h beh滿足家己ê私心，就來侵害別人ê利益，更加bōe用ē傷害別人ê身軀。若有能力tō ài幫贊身軀邊ê人。心懷慈悲、行善積德hō͘ koh-khah濟無私ê人，願意為著這个良善ê社會服務。Hō͘這幅-台灣上媠的風景-永遠流傳。
台灣字（白話字）版
Jîn sèng pún-chit ê ióng-sêng kap piáu-hiān, it-poan kap goân-seng ka-têng ê khoân-kéng , pē-bú ê kàu-io̍k hong-sek, ū chin koân pí-lē ê koan-liân-sèng. Kiû-ha̍k kai-toāⁿ sin-khu-piⁿ ê tông-o̍h, chia̍h-thâu-lō͘ ê tông-sū, ke-kiám lóng ē éng-hióng-tio̍h su-khó kap hêng-ûi ê bô͘-sek. Bô-tek-khak sī ǹg chiàⁿ-bīn ê hong-hiòng hoat-tián, mā bô it-tēng sī ta̍uh-ta̍uh-á kiâⁿ hiòng hū-bīn ê lō͘-têng. Chit-chūn pē-bú ê sin-kàu tī gín-á-ê sim-koaⁿ lāi ū choa̍t-tùi ê éng hióng le̍k. Hiòng-siān phian-ok á-sī sim-hoâi-chû-pi ê pak-tn̂g, á-sī lóng í chū-ngó͘ ûi tiong-sim ê su khó bô͘-sek, siong-sìn tāi-to-sò͘ sī ùi pē-bú hia o̍h--lâi-ê. Tī sù-sī khùiⁿ-oa̍h ê sî-chūn, ta̍k-ê lâng lóng chin gâu ké-sian, beh khòaⁿ chhut chi̍t ê lâng ê pún-chit bô hiah kán-tan. Tng kong-chiòng lī-ek kap chū-sin lī-ek iú-só͘ chhiong thu̍t, lâng kap lâng khoân-lī kap gī-bū bē pîⁿ ê sî, bih tī múi-chi̍t ê lâng thâu-khak lāi-té ê thiⁿ-sài á-sī ok-mô͘ tō ē am-khàm-bē-tiâu, tiām-tiām-á sô--chhut-lâi.
Jîn-lūi tī chit-lia̍p tē-kiû téng-koân chò chú, koat-tēng koh chióng tōng-si̍t-bu̍t ê seⁿ-sí. Múi-chi̍t-tang múi-chi̍t-khang, ū gōa-chē bu̍t-chéng tī chit lia̍p tē-kiû téng-bīn siau-sit. Só͘-ū ê lâng lóng tîm-bê tī bûn-bêng kap kho-ki, ta̍t-kàu iú-sú í-lâi ê tian-hong hoaⁿ-hí kah tòng bē tiâu ê sî, (Phì-jû ùi Hóe-chhiⁿ thoân tńg-lâi Hóe-chhiⁿ téng-bīn ê siòng-phìⁿ kap chu-liāu téng-téng ê thài khong kho-ki. Thong-sìn ê ki-su̍t kiâⁿ-ji̍p 5G ê kai chàn, seng-hòa kho-ki ū ho̍k-chè gû iûⁿ téng-téng ê tōng-bu̍t, kèng ka ū lī-iōng kok-chióng băi-kín, chè-chō seng-hòa bú-khì), sòa m̄ chai-iáⁿ, chit-lia̍p tē-kiû mā khai-sí chi̍t-pō͘ chi̍t-pō͘ hiòng jîn-lūi ê bû-ti chò chi̍t-kóa chhú-hoa̍t. Ke̍k-toan ê khì-hāu hō͘ ke̍k-tē ê peng-soaⁿ iûⁿ--khì, sì-kè hóe-soaⁿ ê po̍k-hoat, kok-tē mā tiāⁿ-tiāⁿ tē-tāng, kńg-lê-á-hong kap hong-thai sì-kè loān-bú, chō-sêng soaⁿ-pang tē-lia̍h, thó͘-chio̍h-liû kap im-tōa-chúi. Iáu koh ū chin-chē kok-ka hō͘ khó-hōaⁿ bú-kah thâu-khak mo͘h-le-sio. Te̍k-pa̍t sī chit nn̄g-tang hō͘ choân sè-kài lóng kám-kak kiaⁿ-hiâⁿ--ê “Sin-koan hì-iām”.
Sè-kài kok-kok ê kok chéng-cho̍k, ta̍k-pái nā ū chai-lân hoat-seng, bô lūn sī thian-chai iá sī jîn-hō, lóng ē ū chi̍t-kûn lâng chin chek-ke̍k jia̍t-sim, bô-kiû hôe-pò m̄-kiaⁿ kan-khó͘, bô-su ê hù-chhut ka-kī ê sî-kan kap cheng-sîn, ki-su̍t kap lêng-le̍k kim-chîⁿ kap khùi-la̍t. Bo̍k-tek sī beh hō͘ siū-chhòng-chiá ē-tàng tit-tio̍h chi̍t-si-si-á an-ùi, hō͘-in tiâu-chéng sim-chêng, koh-chài chín-chok--khí-lâi, hō͘ chit ê sè-kài koh khah un-loán. M̄-koh, chóng--sī ē ū lēng-gōa chi̍t-kóa lâng, siūⁿ-khang siūⁿ-phāng beh thàn put-gī chi-châi. Chò chhut hiah-chhâ thiⁿ-hóe-to̍h, jiáu-loān siā-hōe ê tāi-chì. Tō chhiūⁿ chit-pái e̍k-chêng , tī pēⁿ-īⁿ hoat-seng ê tāi-chì. Khak-chín ê hoān-chiá kā i-hō͘ jîn-goân thâi tio̍h-siong ê sū-kiāⁿ. Chia-ê i-hō͘ jîn-goân, che chi̍t-tang gōa mō͘-tio̍h jiám-tio̍h e̍k-pīⁿ ê gûi-hiám, kui kang chhēng-tio̍h choân-thò--ê hông-hō͘ chong-pī, sin-khu téng ê saⁿ-á-khò͘ lóng khì hō͘ ka-kī lâu--ê kōaⁿ sip-kah tām-lok-lok. Sui-bóng ke kiám ē ai-ai-chap-chap, put kò mā sī iōng chi̍t liap bô-su ê sim, ūi-tio̍h pó-choân hoān –chiá ê sèⁿ-miā an-choân phah piàⁿ. Chit khoán ê cheng-sîn chin-chiàⁿ hō͘ lâng kèng phòe ah! Hoan thâu khòaⁿ hit-ê khak-chin ê hoān chiá, tō ūi-tio̍h ka-kī ê su-sim, m̄ goān khì keh-lî pīⁿ-pâng, kiaⁿ sit-khì kiâⁿ-ta̍h ê chū-iû, sòa lia̍h-kông gia̍h-to-á kā i-seng kap hō͘-sū thâi tio̍h-siong. Chit-khoán sim thài kap hêng-ûi, chèng-keng ē hō͘ bô-su hù-chhut ê lâng kám-kak chhìn-sim!
Sui bóng kóng “Jîn put ūi kí, thian chu tē bia̍t”, put kò mā bōe-ēng-ē ūi-tio̍h beh boán chiok ka-kī ê su sim tō lâi chhim-hāi pa̍t-lâng ê lī ek. Kèng-ka bōe-ēng-ē siong-hāi pa̍t lâng ê sin khu. Nā ū lêng-le̍k tō ài pang-chān sin khu piⁿ ê lâng. Sim hoâi chû-pi, hēng siān chek-tek, hō͘ kok khah chē bô-su ê lâng goān ì ūi-to̍h chit-ê liông siān ê siā-hōe ho̍k-bū. Hō͘ chit pak”Tâi oân siōng súi ê hong kéng” éng-oán liû-thoân.
讀hōo你聽：
文章屬作者個人意見，文責歸屬作者，本報提供意見交流平台，不代表本報立場。
