新聞標題【民報】【台語世界/錄音】制憲,制啥人ê憲法?──語詞觀念ê khe-khó
寄件人 E-mail
收件人 E-mail

【台語世界/錄音】制憲,制啥人ê憲法?──語詞觀念ê khe-khó

 2017-11-15 14:22
有「中華民國憲法」無m̄-tio̍h,m̄-kú就是無「台灣憲法」--ah!Sóo-pái lán應該講「制定台灣憲法」,á是「制憲」,m̄是制定台灣「新」憲法。圖/《民報》影像處理
有「中華民國憲法」無m̄-tio̍h,m̄-kú就是無「台灣憲法」--ah!Sóo-pái lán應該講「制定台灣憲法」,á是「制憲」,m̄是制定台灣「新」憲法。圖/《民報》影像處理

是按怎欲揀這篇:
討論制憲、遷都ê議題,kap tsia-ê語詞概念ê khe-khó是行雲端ê研究,koh-khah應該是踏土地ê思考。啥人ê憲法、啥人ê首都,隨人凡勢有隨人ê見解,leh tshiau揣家己理路ê時,請m̄-thang bē記:lánê土地、lánê文化。

 

【教育部漢字kap台羅合用版】

最近行政院長賴清德koh提起「遷都」ê問題。真好!有teh討論就有可能實現。希望早日完成賴院長講ê「北經濟、中行政、南政治」,平均發展台灣各地區。

M̄-kú我iáu是tòng-bē-tiâu beh提出幾个語詞觀念khe-khó。

逐不時lóng ē聽著「制新憲」、「遷都」、「退出聯合國」、「全省」……tsit款名詞,hōo我真想bē-hiáu:台灣人對語詞ê觀念哪ē lóng bē精密?

Beh「制新憲」ê前提tiānn-tio̍h是已經有憲法,就是「舊」憲法。可能是無好用,tsiah tio̍h koh制定「新」憲法。請問:台灣tiang時有「舊」憲法?現現to無--mah。有「中華民國憲法」無m̄-tio̍h,m̄-kú就是無「台灣憲法」--ah!Sóo-pái lán應該講「制定台灣憲法」,á是「制憲」,m̄是制定台灣「新」憲法。

仝款ê道理,『我國』退出聯合國?『我國』是台灣á是中華民國?台灣m̄-bat 「加入」聯合國, 當然無可能「退出」聯合國。Koh再講,「中華民國」到tann iáu出現tī聯合國憲章第二十三條,哪有退出聯合國?聯合國2758決議文主要是決定「啥人」thang代表「中國」出席聯合國,是蔣中正自底派去tī聯合國ê代表hōo國際社會「趕出」聯合國,kap台灣根本無啥mih tī-tāi。

Tsit-má台灣行政區域已經有六都,就是院轄市台北市、新北市、桃園市、台中市、台南市kap高雄市。六都無koh屬「台灣省」管轄,lán tio̍h無應該開喙合喙koh繼續講「台灣省」、「全省」。若是講某一項商品「全省」lóng有teh賣,án-ne m̄ tio̍h頂面ê六都lóng無可能買--著?應該講「全國」á是「全台灣」tsiah tio̍h。

Koh有,中國國民黨上愛罵--人ê「話母」就是「去中國化」。照國民黨ê邏輯,「去中國化」ê開山祖應該是「中華人民共和國」tsiah tio̍h。因為「中華人民共和國」無採用中華民國制定ê注音符號ㄅㄆㄇ、koh放棄中國傳統ê漢字、改用簡體漢字。Tse,絕對是100% ê「去中國化」!

【傳統白話字版】

Chòe-kīn Hêng-chèng-īⁿ-tiúⁿ Lōa, Chheng Tek koh thê-khí “chhian to͘ ” ê būn-tê. Chin hó! Ū teh thó-lūn chiū ū khó-lêng si̍t-hiān. Hi-bāng chá-ji̍t oân-sêng Lōa Īⁿ-tiúⁿ kóng ê “Pak keng-chè, Tiong hêng-chèng, Lâm chèng-tī”, pêng-kin hoat-tián Tâi-oân kok tē-khu.

M̄-kú góa iáu-sī tòng-bē-tiâu beh thê-chhut kúi-ê gí-sû koan-liām khe-khó.

Ta̍k-put-sî lóng ē thiaⁿ-tio̍h “chè sin hiàn”, ”chhian to͘”, “thè-chhut Liân-ha̍p-kok”, “choân séng”... chit-khoán bêng-sû, hō͘ góa chin siūⁿ bē-hiáu: Tâi-oân-lâng tùi gí-sû ê koan-liām ná ē lóng bē cheng-bi̍t?

Beh “chè sin hiàn” ê chiân-tê tiāⁿ-tio̍h sī í-keng ū hiàn-hoat, chiū-sī “kū” hiàn-hoat. Khó-lêng bô hó-iōng, chiah tio̍h koh chè-tēng “sin” hiàn-hoat. Chhiáⁿ-mn̄g: Tâi-oân tiang-sî ū “kū” hiàn-hoat? Hiān-hiān to bô--mah. Ū “Tiong-hôa-bîn-kok hiàn-hoat” bô m̄-tio̍h, m̄-kú chiū-sī bô “Tâi-oân hiàn-hoat”--ah! Só͘-pái lán eng-kai kóng “chè-tēng Tâi-oân hiàn-hoat”, á-sī “chè hiàn”, m̄-sī chè-tēng Tâi-oân “sin” hiàn-hoat.

Kāng-khoán ê to-lī,『我國』thè-chhut Liân-ha̍p-kok?『我國』sī Tâi-oân á-sī Tiong-hôa-bîn-kok? Tâi-oân m̄-bat “ka-ji̍p” Liân-ha̍p-kok, tong-jiân bô khó-lêng “thè-chhut” Liân-ha̍p-kok. Koh-chài kóng, “Tiong-hôa-bîn-kok” kàu-taⁿ iáu chhut-hiān tī Liân-ha̍p-kok Hiàn-chiong tē 23 tiâu, ná ū thè-chhut Liân-ha̍p-kok? Liân-ha̍p-kok 2758 koat-gī-bûn chú-iàu sī koat-tēng “siáⁿ-lâng” thang tāi-piáu “Tiong-kok” chhut-se̍k Liân-ha̍p-kok, sī Chiúⁿ, Tiong Chèng chū-té phài khì tī Liân-ha̍p-kok ê tāi-piáu hō͘ kok-chè siā-hōe “kóaⁿ chhut” Liân-ha̍p-kok, kap Tâi-oân kin-pún bô siáⁿ-mih tī-tāi!

Chit-má Tâi-oân hêng-chèng khu-he̍k í-keng ū 6 to͘, chiū-sī īⁿ-hat-chhī Tâi-pak-chhī, Sin-pak-chhī, Thô-hn̂g-chhī, Tâi-tiong-chhī, Tâi-lâm-chhī kap Ko-hiông-chhī. 6 to͘ bô koh sio̍k “Tâi-oân-séng” koán-hat, lán tio̍h bô eng-kai khui-chhùi ha̍p-chhùi koh kè-sio̍k kóng “Tâi-oân-séng”, “choân séng”. Nā-sī kóng bó͘ 1 hāng siong-phín “choân séng” lóng ū teh bē, án-ne m̄ tio̍h téng-bīn ê 6 to͘ lóng bô khó-lêng bé--tio̍h? Eng-kai kóng “choân kok” á-sī “choân Tâi-oân” chiah tio̍h.

Koh ū, Tiong-kok Kok-bîn-tóng siōng ài mē--lâng ê “ōe-bó” chiū-sī “khì Tiong-kok hòa”. Chiàu Kok-bîn-tóng ê lô-chi̍p, “khì Tiong-kok hòa” ê khai-san-chó͘ eng-kai sī “Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok” chiah tio̍h. In-ūi “Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok” bô chhái-iōng Tiong-hôa-bîn-kok chè-tēng ê chù-im hû-hōㄅㄆㄇ, koh hòng-khì Tiong-kok thoân-thóng ê Hàn-jī, kái iōng kán-thé Hàn-jī. Che, choa̍t-tùi sī 100 pha ê “khì Tiong-kok hòa”!

讀予你聽:

(作者是李江却台語文教基金會董事;本文由李江却台語文教基金會提供。)

註:【教育部漢字kap台羅合用版】使用教育部推薦漢字kap台羅,一寡字詞ê語音kap語意thang上教育部台灣閩南語常用詞辭典查詢;【傳統白話字版】使用傳統白話字,一寡字詞ê語音kap語意thang上白話字台語文網站查詢。『 』內底用華語發音。

延伸閱讀:
中華民國憲法(維基百科)
中華民國在臺遷都議題(維基百科)
【台語世界/錄音】國慶,慶啥物? 

若欲投稿,請寄:binpotgb@gmail.com,文章字數 600-800;文章若採用,有淡薄仔稿費。
請上【台語世界】閱讀閣較濟相關文章。


專欄屬作者個人意見,文責歸屬作者,本報提供意見交流平台,不代表本報立場。

相關新聞列表
生活食堂